જિંદગી આખી રડાવ્યો છે મને ,

ઓ હ્રદય, તેં પણ ભલા! કેવો ફસાવ્યો છે મને,

જે નથી મારા બન્યા, એનો બનાવ્યો છે મને,

સાથ આપો કે ના આપો, એ ખુશી છે આપની,

આપનો ઉપકાર, મારગ તો બતાવ્યો છે મને,

આ દુઃખ ના કાળમાં એને કરું છું યાદ હું,

મારા સુખના કાળમાં જેણે હસાવ્યો છે મને,

કૈં નહોતુ એ છતાં, સૌ એ મને લુંટી ગયા,

કૈં નહોતુ એટલે, મે પણ લુટાવ્યો છે મને,

આમ તો હાલત અમારા બેય ની સરખી જ છે,

મે ગુમાવ્યા એમને, એણે ગુમાવ્યો છે મને,

એ બધા જે આજે રડે છે મોત પર,

એ બધાએ જિંદગી આખી રડાવ્યો છે મને...!!!

હવાનાં ઊછળતાં હરણ આવશે,

ને સૂરજનું ધગધગતું રણ આવશે,

ઊઘડતો જશે એક ચહેરો સતત,

સ્મરણમાંય એનું સ્મરણ આવશે,

હશે કોઈ સામે ને અડવા જતાં,

ત્વચા સ્પર્શનું આવરણ આવશે,

રહેવા દો દરવાજા ખુલ્લા હવે,

છે આશા હજી એક જણ આવશે,

તમે પાછા કરશો ખુલાસા નવા,

અને અમને વિશ્વાસ પણ આવશે,

સમયની તો સીમાઓ પૂરી થઈ,

હવે જોઈએ કેવી ક્ષણ આવશે,

અમસ્તા જ દરવાજો ખોલ્યો અમે,

હતી ક્યાં ખબર કે મરણ આવશે...!!!

મને ગમતી પ્રત્યેક ક્ષણ ગઝલમાં લઈને આવ્યો છું
ઘણી વાતો તમારી પણ ગઝલમાં લઈને આવ્યો છું
સતત ચાહી છે કુદરતને પૂરી નિષ્ઠાથી જીવનમાંનદી,
પર્વત ને તપતું રણ ગઝલમાં લઈને આવ્યો છુંશિલાલેખો,
ગિરિ ગિરનાર, દામોકુંડ, કેદારો
જૂનાગઢની ધરાના કણ ગઝલમાં લઈને આવ્યો છું
સમજપૂર્વક હકીકતને જુદી, આભાસથી પાડી
અરીસામાં પ્રગટતો જણ ગઝલમાં લઈને આવ્યો છું
નથી મારી ખૂબી એમાં, લખાવે છે કૃપા એની
સતત એ વાતની સમજણ ગઝલમાં લઈને આવ્યો છું।

એ નહીં આવે કદી વરસાદમાંઆગ લાગી ગઈ સખી વરસાદમાં.
કોની સાથે જઈને ભીંજાવું હવે,સાવ સૂની છે ગલી વરસાદમાં.
એક દુઆ માંગી કોઈએ રાતભર,એક ગઝલ મેં પણ લખી વરસાદમાં.
દુઃખની રાતોમાં કોઈ મળતું નથી,ક્યાં મળે છે ચાંદની વરસાદમાં.
છે તગઝ્ઝુલ રંગનો વૈભવ ‘અદી’શાયરી દુલ્હન બની વરસાદમાં.
- અદી મિરઝા

સાંજના ડૂબી જતાં સૂર્યનેકે પછી જોયા કરું છું તને.
હું જવા નીકળું તમારે ઘેર નેબારણાં ખુલ્લા મળી આવે મને … સાંજના
દૂરતા છે એટલી તારી હવેઆવવા છે જ ક્યાં રસ્તા મને … સાંજના
જીવતાં તો હાથ ના દીધો કદી,ઉચકીને લઈ ગયા ‘કૈલાશ’ને … સાંજના
- કૈલાશ પંડીત

પાંદળુ કેવી રીતે પીળું થયું કોને ખબર ?એટલે કે ઝાડમાંથી શું ગયું કોને ખબર ?
શહેર પર ખાંગી થઈ વરસી પડી આખી વસંત,એક જણ નખશિખ ઊજ્જડ રહી ગયું કોને ખબર ?
શાહીમાંથી આમ કાં ઢોળાય છે તારા સ્મરણએને મારું એક મન ઓછું પડ્યું કોને ખબર ?
સ્વપ્નમાં વહેતી’તી નહેરો તારા ચહેરાની સતત,ને સવારે આંખમાંથી શું વહ્યું કોને ખબર ?
માછલીએ એકદા જળને પૂછ્યું : તું કોણ છે ?એના ઊત્તર શોધવા જળ ક્યાં ગયું કોને ખબર ?
મેં અરીસાને અમસ્તો ઉપલક જોયો ‘રમેશ’,કોણ એમાંથી મને જોતું રહ્યું કોને ખબર ?
- રમેશ પારેખ

મને ખુદને જ મળતો હું હજી પણ ત્યાં જ ઉભો છુંને વરસાદે પલળતો હું હજી પણ ત્યાં જ ઉભો છું
હતો જે આપણો સબંધ એના ભગ્ન અવશેષોશિશુ માફક ચગળતો હું હજી પણ ત્યાં જ ઉભો છું
તને આગળ ને આગળ હું સતત જોયા કરું અથવાપ્રયાસોમાં કથળતો હું હજી પણ ત્યાં જ ઉભો છું
ચણાયા કાકલૂદી પર થરકતી જ્યોતના કિસ્સાદીવાને જેમ બળતો હું હજી પણ ત્યાં જ ઉભો છું
નગરનાં માણસો જે એ બધાં છે મીણના પૂતળાંઅને એમાં પીગળતો હું હજી પણ ત્યાં જ ઉભો છું
- શોભિત દેસાઈ

સાવ ખાલીખમ સમયનો સામનો કયાંથી ગમે ?દર વખત સામે મુકાતો આયનો ક્યાંથી ગમે ?
હાથમાં આપી દીધો એકાંતનો સિક્કો મનેબેય બાજુ એકસરખી છાપનો ક્યાંથી ગમે ?
એ ખરું કે જીરવી શકતો નથી ઉકળાટ પણએક છાંટો પાછલા વરસાદનો ક્યાંથી ગમે ?
પાંદડાં ઝાકળ વિખેળે ડાળ પણ નિર્મમ થતી,કોઇને પણ આ તકાદો કાળનો, ક્યાંથી ગમે ?
મૌનનાં ઊંચા શિખર આંબ્યા પછી ‘ઈર્શાદ’‘નેશેષ વધતો ટૂકડો આકાશનો ક્યાંથી ગમે ?
- ચિનુ મોદી ’ઈર્શાદ’

ભૂલી જવાના જેવો હશે એ બનાવ પણ,ક્યારેક તમને સાલશે મારો અભાવ પણ.
કહેવાતી ‘હા’ થી નીકળે ‘ના’ નો યે ભાવ પણ,માણસની સાથે હોય છે, એનો સ્વભાવ પણ.
કેડી હતી ત્યાં ઘાસ ને ઉગ્યાં છે ઝાંખરા,પુરાઈ ગઈ છે ગામના પાદરની વાવ પણ.
ભીનાશ કોરી ખૂંપશે પાનીમાં કો’ક દિક્યારેક યાદ આવશે તમને તળાવ પણ.
તારી વ્યથા કબૂલ મને એક હદ સુધી,આંસુ બનીને આંખમાં કાયમ ન આવ પણ.
- કૈલાસ પંડીત

શબ્દના દરિયા વહાવ્યે શું વળે ?અર્થના જંગલ જણાવ્યે શું વળે ?
શક્ય છે પાણીય નીકળે રણમહીંમહેલ રેતીના ચણાવ્યે શું વળે ?
આયખું ઝાકળ સમું છે જેમનુંએમને સૂરજ બતાવ્યે શું વળે ?
વાંઝણી છે ભાગ્યરેખા આપણી,કુંડળીઓ જોવરાવ્યે શું વળે ?
અંધકારે જીવવું છે આપણે,શ્વાસના દીપક જલાવ્યે શું વળે ?
- આર. જે. નિમાવત

વૃક્ષ એક જ સેંકડો ફળનું જતન કરતું રહ્યું,સંકડો ફળથી જતન એક વૃક્ષ કેરું ના થયું;એમ પોષે છે પિતા બે-ચાર પુત્રોને છતાં,સર્વ પુત્રથી જતન એક જ પિતાનું ના થયું.*હતું કેવું સંબંધોનું એ વળગણ યાદ આવે છે,હતું કેવું સરળ સીધું એ સગપણ યાદ આવે છે.
પિતાની આંગળી છોડી હું શીખ્યો ચાલતાં જ્યારે,ખોવાયું શહેરમાં મારું એ બાળપણ યાદ આવે છે.
એ પાદર ગામનું ને ડાળ વડલાની હજીયે છે,ને ઘરને ટોડલે બાંધેલ તોરણ યાદ આવે છે.
લઈને ગોદમાં સાંજે મને મા બેસતી જ્યાં,એ રસ્તા ધૂળીયા ને ઘરનું આંગણ યાદ આવે છે.
કદી ભાઈની સાથે નાની અમથી વાત પર લડવું,ગળે વળગી પછી રડવાની સમજણ યાદ આવે છે.
ઘણી વાતો છે એવી જેમનાં કારણ નથી હોતાં,મેં છોડ્યું ગામ શા માટે એ કારણ યાદ આવે છે.
- વિનય ઘાસવાલા

આકાશને ક્યાં આદિ, અંત, મધ્ય હોય છે,જે સત્ય હો તે તો સળંગ સત્ય હોય છે.
આંખો ઉઘાડી હોય ને દેખાય ના કશું,આંખો કરું જો બંધ તો દૃશ્ય હોય છે.
ભીતર સુધી પ્હોંચી જવાનો માર્ગ છે કઠણ,જાતે ચણેલી ભીંત ત્યાં, અસંખ્ય હોય છે.
રૂપનો જનાજો નીકળ્યો તો દીધી અરીસે કાંધ,સગપણની આ ક્ષણોય કેવી ધન્ય હોય છે.
મૂઠીક સ્વપ્નો હોય તો હું ઉછેરી લઉં,આ તો કુંવારી આંખમાં અસંખ્ય હોય છે.
આ તો ગઝલ છે એટલે ડૂમો વળી ઠલવાય છે,બાકી જગતની વેદના અસહ્ય હોય છે.
- ધૂની માંડલિયા

ચમન તુજને સુમન, મારી જ માફક છેતરી જાશે,પ્રથમ એ પ્યાર કરશે, ને પછી જખ્મો ધરી જાશે.
અનુભવ ખુબ દુનિયાનો લઇને હું ઘડાયો’તો,ખબર ન્હોતી તમારી, આંખ મુજને છેતરી જાશે.
ફના થાવાને આવ્યો’તો, પરંતુ એ ખબર ન્હોતી,કે મુજને બાળવા પ્હેલાં , સ્વયમ્ દીપક ઠરી જાશે.
ભરેલો જામ મેં ઢોળી દીધો’તો એવા આશયથી,હશે જો લાગણી એના દિલે, પાછો ભરી જાશે.
મરણની બાદ પણ ‘કૈલાસ’ ને બસ રાખજો એમ જ,કફન ઓઢાવવાથી, લાશની શોભા મરી જાશે.
- કૈલાશ પંડિત

તારાપણાના શહેરમાં જો તું મને શોધ્યા કરે તો હું તને કયાંથી મળું ?આમ આયનાના શહેરમાં જો તું મને શોધ્યા કરે તો હું તને કયાંથી મળું ?
શાશ્વત મિલનથી… તે સનાતન દૂરતાના સંભવોનું આંધળું આકાશ છુંનિશ્ચિતપણાના શહેરમાં જો તું મને શોધ્યા કરે તો હું તને કયાંથી મળું ?
હું તો હવાના ગર્ભમાં લજ્જામણી જેવા સુકોમળ શ્વાસનું હોવાપણુંનખ-ટેરવાંના શહેરમાં જો તું મને શોધ્યા કરે તો હું તને કયાંથી મળું ?
ભાંગ્યો-તૂટ્યો અક્ષર છું, સહુ સંકેતના ચહેરા ઉપર હું ઝીણું ઝીણું ઝળહળુંશબ્દાંધતાના શહેરમાં જો તું મને શોધ્યા કરે તો હું તને કયાંથી મળું ?
જળ છું, બરફ છું, ભેજ છું, ઝાકળ છું, વાદળ છું, સતત મૃગજળ સુધી ભીનો જ છુંતરસ્યા વિનાના શહેરમાં જો તું મને શોધ્યા કરે તો હું તને કયાંથી મળું ?
અસ્તિત્વના ચારે તરફ ધસમસ થતાં આ પૂર વચ્ચે એક અવિચળ સ્તંભ છું.માટીપગાના શહેરમાં જો તું મને શોધ્યા કરે તો હું તને કયાંથી મળું ?
- જવાહર બક્ષી

તું જો આજે મારી સાથે જાગશેચાંદ થોડો ચાંદ જેવો લાગશે !
કોણ તારી વાત સાંભળશે, હૃદય !એક પથ્થર કોને કોને વાગશે?
તું અમારો છે તો ધરતીના ખુદા !તું અમારા જેવો ક્યારે લાગશે ?
જિંદગી, તું આટલી નિર્દય હશે?તું મને શું એક પળમાં ત્યાગશે?
હું રડું છું એ જ કારણથી હવે,હું હસું તો એને કેવું લાગશે!
એણે માગી છે દુવા તારી ‘અદી’તું ખુદા પાસે હવે શું માગશે ?!!
- અદી મિરઝા

પ્રશ્ન કોઈ પણ નથી તો પૂછવું કેવી રીતે,ના લખ્યું હો કાંઈ તો એ ભૂંસવું કેવી રીતે ?
પથ્થરોના આ નગરમાં કાચ જેવી લાગણી,તું જતાવીને પૂછે છે તૂટવું કેવી રીતે ?
છે ખબર પૂરેપૂરી એની કથાના અંતની,શાપ છે સહદેવનો તો સૂચવું કેવી રીતે ?
દ્વાર પર આવી ટકોરા સામટા ચૂપ થાય તો,દ્વારને અવઢવ રહે કે ખૂલવું કેવી રીતે ?
શિલ્પ ચ્હેરાની પીડાનું આંખ સામે જોઈને,છે વિમાસણ એક આંસુ લૂછવું કેવી રીતે ?
કેટલા જન્મો થયા છે કેદ આ કોઠે પડી –પૂછતું કોઈ નથી કે છૂટવું કેવી રીતે ?
આ ભરી મહેફિલ સજાવી બેસતાં લાખો છતાં,જૂજ લોકોને ખબર છે ઊઠવું કેવી રીતે !
– ઉર્વીશ વસાવડા

મહેફિલની ત્યારે સાચી શરૂઆત થઈ હશે,મારા ગયા પછી જ મારી વાત થઈ હશે.
ઢળતા સૂરજને જોઉં છું જોયા કરું છું હું,લાગે છે એના શહેરમાંયે રાત થઈ હશે.
આજે હવામાં ભાર છે ફૂલોની મ્હેંકનો,રસ્તાની વચ્ચે એની મુલાકાત થઈ હશે.
મારે સજાનું દુઃખ નથી, છે દુઃખ એ વાતનું,વાતો થશે કે મારે કબૂલાત થઈ હશે.
લોકો કહે છે ભીંત છે બસ ભીંત છે ફકત,‘કૈલાસ’ મારા ઘર વિષેની વાત થઈ હશે.
- કૈલાશ પંડિત

શું કામ આંખમાં આવ્યું વિચારવું પડશેબધાથી ગુપ્ત આ આંસુ નિતારવું પડશે
મીંચાય આંખ, આ મનને મીંચાય કેમ, રમેશસમૂળગું જ હવે મનને મારવું પડશે
સ્વપ્નમાં જેમણે આખ્ખો બગીચો આપ્યો’તોદીધું છે તેમણે આ રણ, સ્વીકારવું પડશે
રમેશ, આપણા શરણે જ અંતે આવ્યું છેજહાજ આપણી શ્રધ્ધાનું તારવું પડશે
આગની છે આ રજૂઆત સાવ મૌલિક પણબળે છે તેમાં મારું ઘર એ ઠારવું પડશે
રમેશ, ભાગ જલ્દી ભાગ, કોરા કાગળમાંકલમનું ઝેર ચડયું છે, ઉતારવું પડશે
- રમેશ પારેખ

આપણી અંદર મરી પરવારી ગયેલા કોઇએ,બાગમાં પથ્થર બનીને જન્મ લેવો જોઇએ।
સ્વપ્નના ફાનસના અજવાળામાં જેને જોઇએ,ખુલ્લી આંખોના આ અંધાપામાં તેને ખોઇએ.
ચાલુ ટ્રેને બારી પાસે બેસવાની વાતમાં,બારીમાંથી કૂદવા જેવું ઝગડતા હોઇએ.
આંસુની અધિકૃત વિક્રેતા છે થોડી આંખ આ ?ખાત્રીપૂર્વકનું ને જથ્થાબંધ ક્યાંથી રોઇએ !
પૂર માટે માત્ર સ્થાનિક વાદળો પૂરતાં નથી,કંઇક ઉપરવાસમાં વરસાદ જેવું જોઇએ.
ખાઇ પીને નાહીને કવિતા નથી બનતી હે દોસ્ત !લોહી વહે ત્યારે જ કાગળ વચ્ચે ધરવો જોઇએ.
- મુકુલ ચોકસી

બચ્યા છે કેટલા ? એ શબ્દ પણ ગણી લઉં છુંછૂટો પડું છું ને ખુદની સિલક ગણી લઉં છુંક્ષણો, કલાક, દિવસ, માસ, વર્ષ કે સૈકાતમે હો એવા સમયને પ્રણય ગણી લઉં છું*રૂપ કૈફી હતું, આંખો ઘેલી હતી, ને હથેળીમાં એની હથેળી હતીમન મહેકતું હતું, ભીના કંપન હતા, એની સાથે મુલાકાત પહેલી હતી
આંખમાં એક દરિયો છુપાયો હતો, પણ શિશુ જેવો નિર્દોષ ચહેરો હતોછોકરી મારી સામે જે બેઠી હતી, ખૂબ અઘરી હતી, સાવ સહેલી હતી
મીઠી મુંઝવણ હતી, હોઠ તો ચૂપ હતા, જો હતો, તો હતો મૌનનો આશરોએણે જ્યારે કહ્યું, હું તને ચાહું છું, જિંદગી એક પળમાં ઉકેલી હતી
જોતજોતામાં બસ એ રિસાઇ ગઇ, પણ દૂર ના જઇ શકી મારાથી એફેરવી તો લીધું મોઢું છણકો કરી, પીઠથી પીઠ તો પણ અઢેલી હતી.
- શોભિત દેસાઈ

મંઝિલને ઢૂંઢવા દિશાઓ કપરી જવું પડે,છોડી જૂનું વતન નવી નગરી જવું પડે.
યુગોથી મીંટ માંડવી તપ એનું નામ છે,શ્રીરામને જમાડવાં શબરી થવું પડે.
બદલાની અપેક્ષા વિનાં સત્કર્મ જો કરો ,પત્થરનાં દેવને કદી પ્રગટી જવું પડે.
દર્શન પ્રભુનાં પામવાં કપરી કસોટી છે,અર્જુનનાં રથના ચક્રની ધરી થવું પડે.
પાણી થવાંને કેટલું પાણી સહન કરે,વાદળ બનીને વીજથી સળગી જવું પડે.
સન્માન કેવું પામશો મૃત્યુ પછી ‘રવિ’,જોવાં તમાશો એક વાર ગુજરી જવું પડે.
- રવિ ઉપાધ્યાય

પકડો કલમ ને કોઈ પળે એમ પણ બનેઆ હાથ આખેઆખો બળે એમ પણ બને
જ્યાં પહોંચવાની ઝંખના વર્ષોથી હોય ત્યાંમન પહોંચતાં જ પાછું વળે એમ પણ બને
એવું છે થોડું : છેતરે રસ્તા કે ભોમિયા ?એક પગ બીજા ને છળે એમ પણ બને
જે શોધવામાં જિંદગી આખી પસાર થાયને એ જ હોય પગની તળે એમ પણ બને
તું ઢાળ ઢોળિયો : હું ગઝલનો દીવો કરુંઅંધારું ઘરને ઘેરી વળે એમ પણ બને.
- મનોજ ખંડેરિયા

રક્ત ટપકતી સો સો ઝોળી સમરાંગણથી આવે,કેસરવરણી સમરસેવિકા કોમલ સેજ બિછાવે;ઘાયલ મરતાં મરતાં રે! માતની આઝાદી ગાવે.
કોની વનિતા, કોની માતા, ભગિનીઓ ટોળે વળતી,શોણિતભીના પતિ-સુત-વીરની રણશૈયા પર લળતી;મુખથી ખમ્મા ખમ્મા કરતી માથે કર મીઠો ધરતી.
થોકે થોકે લોક ઊમટતા રણજોધ્ધા જોવાને,શાબાશીના શબ્દ બોલતા પ્રત્યેકની પિછાને;નિજ ગૌરવ કેરે ગાને જખમી જન જાગે અભિમાને.
સહુ સૈનિકનાં વહાલાં જનનો મળિયો જ્યાં સુખમેળો,છેવાડો ને એક્લવાયો અબોલ એક સૂતેલો;અણપૂછયો અણપ્રીછેલો કોઇનો અજાણ લાડીલો.
એનું શિર ખોળામાં લેવા કોઇ જનેતા ના’વી;એને સીંચણ તેલ-કચોળા નવ કોઇ બહેની લાવી;કોઇના લાડકવાયાની ન કોઇએ ખબર પૂછાવી.
ભાલે એને બચીઓ ભરતી લટો સુંવાળી સૂતી,સન્મુખ ઝીલ્યાં ઘાવો મહીંથી ટપટપ છાતી ચૂતી;કોઇનો લાડકવાયાની આંખડી અમૃત નીતરતી.
કોઇના એ લાડકવાયાનાં લોચન લોલ બિડાયાં,આખરની સ્મ્રતિનાં બે આંસુ કપોલ પર ઠેરાયાં;આતમ-દીપક ઓલાયો, ઓષ્ટનાં ગુલાબ કરમાયાં.
કોઇનાં એ લાડકડા પાસે હળવે પગ સંચરજો,હળવે એનાં હૈયા ઊપર કર-જોડામણ કરજો;પાસે ધૂપસળી ધરજો, કાનમાં પ્રભુપદ ઉચરજો!
વિખરેલી એ લાડકડાની સમારજો લટ ધીરે,એને ઓષ્ટ-કપોલે-ભાલે ધરજો ક હુંબન ધીરે;સહુ માતા ને ભગિની રે! ગોદ લેજો ધીરે ધીરે.
વાંકડિયા એ ઝુલ્ફાંની મગરૂબ હશે કો માતા,એ ગાલોની સુધા પીનારા હોઠ હશે બે રાતા;રે! તમ ચુંબન ચોડાતાં પામશે લાડકડો શાતા.
એ લાડકડાની પ્રતિમાનાં છાનાં પૂજન કરતી,એની રક્ષા કાજે અહર્નિશ પ્રભુને પાયે પડતી;ઉરની એકાંતે રડતી વિજોગણ હશે દિનો ગણતી.
કંકાવટીએ આંસુ ધોળી છેલ્લું તિલક કરતાં,એને કંઠ વીંટાયાં હોશે કર બે કંકણવંતા;વસમાં વળામણાં દેતાં બાથ ભીડી બે પળ લેતાં.
એની કૂચકદમ જોતી અભિમાન ભરી મલકાતી,જોતી એની રૂધિર - છલક્તી ગજગજ પ્હોળી છાતી;અધબીડ્યાં બારણિયાંથી રડી કો હશે આંખ રાતી.
એવી કોઇ પ્રિયાનો પ્રીતમ આજ ચિતા પર પોઢે,એકલડો ને અણબૂઝેલો અગન-પિછોડી ઓઢે;કોઇના લાડકવાયાને ચૂમે પાવકજ્વાલા મોઢે.
એની ભસ્માંકિત ભૂમિ પર ચણજો આરસ-ખાંભી,એ પથ્થર પર કોતરશો નવ કોઇ કવિતા લાંબી;લખજો: ‘ખાક પડી આંહી કોઇના લાડકવાયાની’.
- ઝવેરચંદ મેઘાણી

લાગ્યો કસુંબીનો રંગ,રાજ, મને લાગ્યો કસુંબીનો રંગ !
જનનીના હૈયામાં પોઢંતા પોઢંતાપીધો કસુંબીનો રંગ;ધોળાં ધાવણ કેરી ધારાએ ધારાએપામ્યો કસુંબીનો રંગ … રાજ
બહેનીના કંઠે નીતરતાં હાલરડાંમાંઘોળ્યો કસુંબીનો રંગ;ભીષણ રાત્રિ કેરા પહાડોની ત્રાડોએચોળ્યો કસુંબીનો રંગ … રાજ
દુનિયાના વીરોનાં લીલા બલિદાનોમાંભભક્યો કસુંબીનો રંગ;સાગરને પારે સ્વાધીનતાની કબરોમાંમહેક્યો કસુંબીનો રંગ … રાજ
ભક્તોના તંબૂરથી ટપકેલો મસ્તીભરચાખ્યો કસુંબીનો રંગ;વહાલી દિલદારાના પગની મેંદી પરથીચૂમ્યો કસુંબીનો રંગ … રાજ
નવલી દુનિયા કેરાં સ્વપ્નોમાં કવિઓએગાયો કસુંબીનો રંગ;મુક્તિને ક્યારે નિજ રક્તો રેડણહારેપાયો કસુંબીનો રંગ … રાજ
પીડિતની આંસુડાધારે-હાહાકારેરેલ્યો કસુંબીનો રંગ;શહીદોના ધગધગતા નિઃશ્વાસે નિઃશ્વાસેસળગ્યો કસુંબીનો રંગ … રાજ
ધરતીનાં ભૂખ્યાં કંગાલોને ગાલેછલકાયો કસુંબીનો રંગ;બિસ્મિલ બેટાઓની માતાને ભાલેમલકાયો કસુંબીનો રંગ … રાજ
ઘોળી ઘોળી પ્યાલા ભરિયા : રંગીલાં હો !પીજો કસુંબીનો રંગ;દોરંગા દેખીને ડરિયાં : ટેકીલાં હો !લેજો કસુંબીનો રંગ ! … રાજ
- ઝવેરચંદ મેઘાણી

મોર બની થનગાટ કરે, મન મોર બની થનગાટ કરે.ઘનઘોર ઝરે ચહુ ઓર,મારું મન મોર બની થનગાટ કરે.બહુ રંગ ઉમંગનાં પીંછ પસારીને બાદલસું નિજ નેનન ધારીનેમેઘમલાર ઉચારીને આકુલ પ્રાણ કોને કલ-સાદ કરે.મારું મન મોર બની થનગાટ કરે.
ઘર ઘરર ઘરર મેઘઘટા ગગને ગગને ગરજાટ ભરેગુમરી ગુમરી ગરજાટ ભરે. (2)નવે ધાન ભરી સારી સીમ ઝૂલે, નદીયું નવજોબન ભાન ભૂલે,નવ દીન કપોતની પાંખ ખૂલે (2)મઘરા મઘરા મલકાઇને મેડક નેહસું નેહસું બાત કરે.ગગને ગગને ઘુમરાઇને પાગલમેઘઘટા ગરજાટ ભરે. … મન મોર બની
નવમેઘ તણે નીલ આંજણીએ મારાં ઘેઘૂર નેન ઝગાટ કરેમારાં લોચનમાં મદઘેન ભરે (2)પરછાઈ તળે હરિયાળી બની મારો આતમ નેન બિછાત કરેસચરાચર શ્યામલ બાથ ધરે (2)મારો પ્રાણ કરી પુલકાટ ગયો પથરાઇ સારી વનરાઇ પરે,ઓ રે ! મેઘ આષાઢીલો આજ મારે દોયનેન નીલાંજન-ઘેન ભરે … મન મોર બની
નદી-તીર કેરાં કૂણાં ઘાસ પરે પનિહારી એ કોણ વિચાર કરે,પટકૂળ નવે પાણી-ઘાટ પરે ! (2)એની સૂનમાં મીટ સમાઇ રહી, એની ગાગર નીર તણાઇ રહી,એને ઘેર જવા દરકાર નહીં (2)મુખ માલતીફૂલની કૂંપળ ચાવતી કોણ બીજા કેરું ધ્યાન ધરે !પનિહાર નવે શણગાર નદી કેરેતીર ગંભીર વિચાર કરે ! … મન મોર બની
ઓલી કોણ કરી લટ મોકળીયું ખડી આભ-મહેલ અટારી પરેઊંચી મેઘ-મહેલ અટારી પરે ! (2)અને ચાકચમૂર બે ઉર પરે પચરંગીન બાદલ-પાલવડેકરી આડશ કોણ ઊભેલ અરે ! (2)ઓલી વીજ કેરે અંજવાસ નવેસર રાસ લેવા અંકલાશ ચડે,ઓલી કોણ પયોધર સંઘરતીવિખરેલ લટે ખડી મે’લ પરે ! … મન મોર બની
ઓલી કોણ હિંડોળ ચગાવત એકલ ફૂલ બકુલની ડાળ પરે,ચકચૂર બની ફૂલ-ડાળ પરે ! (2)વિખરેલ અંબોડાના અળ ઝૂલે, દિયે દેહ-નીંડોળ ને ડાળ હલે.એની ઘાયલદેહના છાયલ-છેડલાઆભ ઊડી ફરકાટ કરે (2)ઓલી કોણ ફંગોળ લગાવત એકલ ફૂલ બકુલની ડાળ પરે !મોર બની થનગાટ કરે આજે … મન મોર બની.
તમરાંને સ્વરે કાળી રાત ધ્રુજે,નવ બાદલને ઉર આગ બૂઝે (2)નદીપૂર જાણે વનરાજ ગુંજે. હડૂડાટ કરી, સારી સીમ ભરી,સરિતા અડી ગામની દેવડીએ (2)ઘનઘોર ઝરે ચહુ ઓર મારું મન મોર બની થનગાટ કરે.
- ઝવેરચંદ મેઘાણી

પાન લીલું જોયું ને તમે યાદ આવ્યાં,જાણે મોસમનો પહેલો વરસાદ ઝીલ્યો રામ,એક તરણું કોળ્યું ને તમે યાદ આવ્યાં.
ક્યાંક પંખી ટહુક્યું ને તમે યાદ આવ્યાં,જાણે શ્રાવણના આભમાં ઉઘાડ થયો રામ,એક તારો ટમકયો ને તમે યાદ આવ્યાં.
જરા ગાગર છલકી ને તમે યાદ આવ્યાં,જાણે કાંઠા તોડે છે કોઈ મ્હેરામણ રામ,સ્હેજ ચાંદની છલકી ને તમે યાદ આવ્યાં.
કોઈ ઠાલું મલક્યું ને તમે યાદ આવ્યાં,જાણે કાનુડાના મુખમાં ભ્રહ્માંડ દીઠું રામ,કોઈ આંખે વળગ્યું ને તમે યાદ આવ્યાં.
કોઈ આંગણ અટક્યુ ને તમે યાદ આવ્યાં,જાણે પગરવની દુનિયામાં શોર થયો રામ,એક પગલુ ઊપડ્યું ને તમે યાદ આવ્યાં.
- હરિન્દ્ર દવે

મહેકમાં મહેક મળી જાય તો મૃત્યુ ન કહોતેજમાં તેજ મળી જાય તો મૃત્યુ ન કહોરાહ જુદો જો ફંટાય તો મૃત્યુ ન કહોશ્વાસની લીલા સમેટાય તો મૃત્યુ ન કહો.
દીર્ઘ યાત્રાની જરૂરતથી સજ્જ થઈ જઈનેએક મંઝિલની લગન આંખે ઉતરવા દઈનેભાનની ક્ષણને કાળજીથી સમેટી લઈને‘આવજો’ કહીને કોઈ જાય તો મૃત્યુ ન કહો.
જે નરી આંખે જણાયું ન એ તત્વ કળવાજે અગોચર છે એ અસ્તિત્વને હરદમ મળવા,દૂર દુનિયાના રહસ્યોનો તાગ મેળવવાદ્રષ્ટી જો આંખથી છલકાય તો મૃત્યુ ન કહો.
શબ્દ ક્યાં પહોંચે છે તે જાતે નિરખવા માટેભાનની સૃષ્ટિની સીમાને પરખવા માટેદિલના વિસ્તારની દુનિયાઓમાં વસવા માટેકોઈ મહેફીલથી ઊઠી જાય તો મૃત્યુ ન કહો.
- હરીન્દ્ર દવે

શબ્દ ક્યાં પહોંચે છે તે જાતે નિરખવા માટેભાનની સૃષ્ટિની સીમાને પરખવા માટેદિલના વિસ્તારની દુનિયાઓમાં વસવા માટેકોઈ મહેફીલથી ઊઠી જાય તો મૃત્યુ ન કહો
- હરીન્દ્ર દવે

ડોસાએ ડોસીને જીદ કરી કહ્યું:હવે હાથમાં તું મેંદી મૂકાવ,કો’કના લગનમાં જઈએ તો લાગેકે આપણો પણ કેવો લગાવ.
આપણને જોઈ પછી કોઈને પણ થાયકે પરણી જઈએ તો કેવું સારું,મંગળફેરા ફરતા જીવોને લાગે કેજીવન હોય તો આવું સહિયારું;
ઘેરદાર ઘાઘરો ને ઘરચોળું પ્હેરીનેઠાઠ અને ઠસ્સો જમાવ.
તારી મેંદીમાં મારું ઉપસશે નામઅને નામમાં દેખાશે તારો ચહેરો,હાથમાં હાથ હવે ઝાલીને મ્હાલીએને ફરી લઈએ જીવતરનો ફેરો;
સોનલ કમળ અને રૂપેરી ભમરો છેને બિલોરી આપણું તળાવ !
- સુરેશ દલાલ

આપણે આપણી રીતે રહેવું:ખડક થવું હોય તો ખડક: નહીં તો નદી જેમ નિરાંતે વહેવું !
ફૂલની જેમ ખૂલવુંઅને ડાળની ઉપર ઝૂલવુંભમરાનું ગીત કાનમાં આંજીકાંટાનું રૂપ ભૂલવું
મૂંગા થઈને સહેવું અને કહેવું હોય તો પંખીની જેમ કહેવુંખડક થવું હોય તો ખડક: નહીં તો નદી જેમ નિરાંતે વહેવું!
પગલાં ભૂંસી ચાલતા થવુંપંથની ઉપર મ્હાલતા જવુંઆનંદ આનંદ વેરતાં વેરતાંઆનંદને પંપાળતા જવું
લેવું દેવું કાંઈ નહીં: કેવળ હોવું એ જોતા રહેવુંખડક થવું હોય તો ખડક: નહીં તો નદી જેમ નિરાંતે વહેવું !
- સુરેશ દલાલ

તમે વાતો કરો તો થોડું સારું લાગે,આ દૂરનું આકાશ મને મારું લાગે.
વૃક્ષો ને પંખી બે વાતો કરે છેત્યારે ખીલે છે લીલેરો રંગ;ભમરાના ગુંજનથી જાગી ઊઠે છેફૂલોની સૂતી સુગંધ.
તમે મૂંગા તો ઝરણું પણ ખારું લાગે,તમે વાતો કરો તો થોડું સારું લાગે,
રોમાંચે રોમાંચે દીવા બળેઅને આયખું તો તુલસીનો ક્યારો;તારી તે વાણીમાં વ્હેતો હું મૂકું છુંકાંઠે બાંધેલો જનમારો.
એક અમથું આ ફૂલ પણ ન્યારું લાગેતમે વાતો કરો તો થોડું સારું લાગે.
- સુરેશ દલાલ

છે ઘણા એવા કે, જેઓ યુગને પલટાવી ગયા,પણ બહુ ઓછા છે, જેઓ પ્રેમમાં ફાવી ગયા.
દુર્દશા જેવું હતું, કિંતુ સમજ નો’તી મને,દોસ્તો આવ્યા અને આવીને સમજાવી ગયા.
હું વીતેલા દિવસો પર એક નજર કરતો હતો,યાદ કંઈ આવ્યું નહીં, પણ આંસુઓ આવી ગયાં.
મેં લખેલો દઈ ગયા; પોતે લખેલો લઈ ગયા,છે હજી સંબંધ કે, એ પત્ર બદલાવી ગયા.
‘સૈફ’ આ તાજી કબર પર નામ તો મારું જ છે,પણ ઉતાવળમાં આ લોકો કોને દફનાવી ગયા ?
- સૈફ પાલનપુરી

ફૂલ કેરા સ્પર્શથી પણ દિલ હવે ગભરાય છેઅને રૂઝાયેલાં ઝખમ પણ યાદ આવી જાય છે
કેટલો નજદીક છે આ દૂરનો સબંધ પણહું હસું છું એકલો એ એકલા શરમાય છે
કોઈ જીવનમાં મરેલા માનવીને પૂછજો,એક મૃત્યુ કેટલા મૃત્યુ નભાવી જાય છે.
આ વિરહની રાત છે, તારીખનું પાનું નથીઅહીં દિવસ બદલાય તો આખો યુગ બદલાય છે
એક પ્રણાલીકા નિભાવું છું લખું છું ‘સૈફ’ હુંબાકી ગઝલો જેવું જીવન હવે ક્યાં હવે જીવાય છે ?
- સૈફ પાલનપુરી

નિસ્બત છે અમારે ધરતીથી, તુજ સ્વર્ગનું વર્ણન કોણ કરે ?ઘર-દીપ બુઝાવી નાંખીને, નભ-દીપને રોશન કોણ કરે ?
જીવનમાં મળે છે જ્યાં જ્યાં દુ:ખ, હું જાઉં છું ત્યાંત્યાં દિલપૂર્વકમારાથી વધુ મુજ કિસ્મતનું, સુંદર અનુમોદન કોણ કરે ?
વીખરેલ લટોને ગાલો પર, રહેવા દે પવન, તું રહેવા દેપાગલ આ ગુલાબી મોસમમાં, વાદળનું વિસર્જન કોણ કરે ?
આ વિરહની રાતે હસનારા, તારાઓ બુઝાવી નાખું પણ,એક રાત નભાવી લેવી છે, આકાશને દુશ્મન કોણ કરે ?
જીવનની હકીકત પૂછો છો ? તો મોત સુધીની રાહ જુઓજીવન તો અધૂરું પુસ્તક છે, જીવનનું વિવેચન કોણ કરે ?
લાગે છે કે સર્જક પોતે પણ કંઇ શોધી રહ્યો છે દુનિયામાંદરરોજ નહિતર સૂરજને, ઠારી ફરી રોશન કોણ કરે ?
- સૈફ પાલનપૂરી

જો સુરા પીવી જ હો તો શાનની સાથે પીઓ,કાં પ્રિયા કાં યાર બુદ્ધિમાનની સાથે પીઓ;ખૂબ પી, ચકચૂર થઈ જગનો તમાશો ના બનો,કમ પીઓ, છાની પીઓ, પણ ભાનની સાથે પીઓ.*બુદ્ધિના પ્યાલે ભરીને લાગણી પીતો રહે,છે સુરાલય જિંદગીનું, જિંદગી પીતો રહે;કોઈની આંખોથી આંખો, મેળવી પીતો રહે,દિલના અંધારા ઉલેચી, રોશની પીતો રહે.*બાવરા થઇને કદી દરદર ન ભમવું જોઇએ,ભાગ્ય સારું હો કે નરસું મનને ગમવું જોઇએ;વ્યોમની ચોપાટ છે ને સોગઠાં પુરુષાર્થનાં,જેમ પડતાં જાય પાસાં એમ રમવું જોઇએ.*ઉર લતા છે ઉર્વશી જેવી, કમલ જેવાં નયન,મ્હેંકતી ઝુલ્ફો, ગુલાબી ગાલ, મુખ જાણે સુમન;અંત જેનો ખાક છે એવા જીવનમાં ઓ ખુદા !આ બધો શણગાર શાને ? આટલું શાને જતન ?*જે કલા સર્જનમાં રેડે પ્રાણ સર્જકની કમાલ,એ શું એનો નાશ કરવાનો કદી કરશે ખયાલ ?તો પ્રભુ ! આવી રૂપાળી વ્યક્તિઓ સંસારમાં,કેમ સર્જીને કરે છે એ જ હાથે પાયમાલ ?
- ઉમર ખૈયામ (અનુવાદ: શૂન્ય પાલનપુરી)

તારું મન ચાહે તો જઇ નેપથ્યમાં સંતાય તું,રંગમાં આવે તો જગના મંચ પર દેખાય તું;તારી આ દર્શનની લીલા સ્પષ્ટ છે દીવા સમી,દૃશ્ય તું ! અદૃશ્ય તું ! દ્રષ્ટિ ય તું ! દ્રષ્ટા ય તું !*કોણ છે નિષ્પાપ જગમાં ? જોઉં ! જા લઇ આવ તું !પાપ વિણ જીવાય શી રીતે, મને સમજાવ તું !હું બૂરા કામો કરું, આપે સજા તું પણ બૂરી,તો પછી મુજમાં ને તુજમાં ફેર શો ? બતલાવ તું !*લેખ વિધિએ લખ્યા મારા મને પૂછ્યા વગર,કર્મની લીલા રચી, રાખી મને ખુદ બેખબર;આજ પણ ચાલે છે ક્યાં મારું મનસ્વી દોરમાં ?હું કયામતમાં હિસાબ આપું કયા આધાર પર ?*ક્યાં છે મુજ પાપીને માટે તુજ રહમ કેરી નજર ?દિલનાં અંધારા ટળે શું પ્રેમની જ્યોતિ વગર ?તું જો આપે સ્વર્ગ કેવળ ભક્તિના બદલા મહીં,એ તો વેતન છે, નથી બક્ષિસ ! મુજને માફ કર.*મોત હો કે જિંદગાની, બેઉ છે તારા ગુલામ,ભાગ્યનાં હર દોર પર છે તારી મરજીની લગામ;હું અગર દુર્જન છું એમાં વાંક મારો કૈં નથી,તું જ સર્જક છે બધાનો, એ હશે તારું જ કામ !
- ઉમર ખૈયામ (શૂન્ય પાલનપુરી)

તરસે છે નૈન રાતદિવસ ક્યારે આવશો ?મૃગજળ ના બની જાય તરસ ક્યારે આવશો ?
એક જ મિલનમાં આવાગમન પૂર્ણ થઈ જશે,એક જ મિલન કહી દો કે બસ, ક્યારે આવશો ?
જીવી રહ્યો છું એમ દિવસ-રાત યંત્રવત્જાણે નથી જીવનમહીં કસ, ક્યારે આવશો ?
ગઝલો નીરસ, મદીરા નીરસ, જિંદગી નીરસ,ઝંખુ છું શુષ્કતાઓમાં રસ, ક્યારે આવશો ?
બંડખોર થઈ ગયો છે સમય, આપના વિનાપ્રત્યેક પળ બની છે વરસ, ક્યારે આવશો ?
એકલતા શૂન્યને ખૂબ સાલે છે આપ વિણ,કાપે છે રોઈ રોઈ દિવસ, ક્યારે આવશો ?
- શૂન્ય પાલનપૂરી

દિન ગયો વીતી હવે એની નકામી યાદ કાં ?જે નથી આવી હજી એ કાલની ફરિયાદ કાં ?આમ ના એળે જવા દે ખાસ ઘડીઓ આજની,સાર છોડીને અસારે થાય છે બરબાદ કાં ?*મૂર્ખ, અંજલની ફિકર શી ? એ ફિકરથી મુક્ત થા,કષ્ટદાયી હોય એવા જીવતરથી મુક્ત થા;બેસ કેવળ જ્ઞાનીઓના સંગમાં તું રાત દિન,પી સુરા, કલ્લોલ કર, ગમની અસરથી મુક્ત થા.*મોત એક જ વાર છે, જીવનમાં એક જ વાર મર,નિત નવી લાચારીઓ વહોરે છે શીદ ઓ બેખબર ?આ રુધિર, આ માંસ, આ મળમૂત્ર, મુઠ્ઠી હાડકાં !છે બધુંયે તુચ્છ ! એની હોય કૈં આવી ફિકર ?*માત્ર અડધા રોટલા પર જે ગુજારે દિન તમામ,જેને બે ગજથી વધારે હોય ના ધરતીનું કામ;આ જગતમાં કોઇનો જે દાસ કે સ્વામી ન હો,એ મહા-નરના જીવન-આદર્શને સો સો સલામ.*એક રોટી બે દિને મળતી રહો જો આમરણ,ઠારવાને પ્યાસ વહેતું હો સદા નિર્મળ ઝરણ;તો પછી ઓ મૂર્ખ ! શાને જીહજૂરી કોઇની ?ચાંપવા શાને પડે પામર મનુજોનાં ચરણ ?
- ઉમર ખૈયામ (અનુવાદ: શૂન્ય પાલનપુરી)

સફળતા જીંદગીની, હસ્તરેખામાં નથી હોતી;

ચણાયેલી ઈમારત એના નકશામાં નથી હોતી

સુભાગી છે સિતારા કે ગણતરી થાય છે એની,

પ્રણયમાં નહીં તો કોઈ ચીજ ગણનામાં નથી હોતી

મને દીવાનગી મંજૂર છે આ એક બાબત પર,

મહોબ્બતની મજા તમને સમજવામાં નથી હોતી
તમે મારાં થયાં નહીં તોય મારાં માનવાનો છું,

કમી સચ્ચાઈમાં હોય છે, ભ્રમણામાં નથી હોતી

વધુ હસવાથી આંસુ આવતાં જોઈને પૂછું છું,

અસર એનાથી ઊલટી કેમ રોવામાં નથી હોતી ?
હવે આથી વધુ શું ખાલી હાથે દિન વીતાવું હું ?

કે મારી જીંદગી પણ મારા કબજામાં નથી હોતી

ન શંકા રાખ કે મારી ગરીબી બહુ નિખાલસ છે,

છે એ એવી દશા જે કોઈ પરદામાં નથી હોતી

ધરાવે છે બધા મારા જ પ્રત્યે સંકુચિત માનસ,

જગા મારે જ માટે જાણે દુનિયામાં નથી હોતી

કોઈ આ વાત ને સંજોગનો સ્વીકાર ના માને,

જગતની સૌ ખુશી મારી તમન્નામાં નથી હોતી

મને છે આટલો સંતોષ દુનિયાની બુરાઈનો,

વિકસવાની તો શક્તિ કોઈ કાંટામાં નથી હોતી

બધે મારાં કદમની છાપ ના જોયા કરે લોકો,

કે મંઝિલ મારી મારા સર્વ રસ્તામાં નથી હોતી

મળ્યો છે સૌને જીવનમાં સમય થોડોક તો સારો,

ફિકર પોતાની કોઈનેય નિદ્રામાં નથી હોતી.
બીજા તો શું મને અંધકારમાં રાખીને છેતરશે ?

કે મારી જાત ખુદ મારીય છાયામાં નથી હોતી

ગઝલમાં એ જ કારણથી હું મૌલિક હોઉં છું ‘બેફામ’

પીડા મારાં દુ:ખોની કોઈ બીજામાં નથી હોતી

- બેફામ (બરકત વીરાણી)

કેવી રીતે વીતે છે વખત, શું ખબર તને ?તેં તો કદીયે કોઇની પ્રતિક્ષા નથી કરીએ શું કે રોજ કરે તું જ મારું પારખુંમેં તો કદીયે તારી પરીક્ષા નથી કરી* * *ખુદા તારી કસોટીની પ્રથા સારી નથી હોતીકે સારા હોય છે એની દશા સારી નથી હોતી
ખુબી તો એ કે ડુબી જાવ તો લઇ જાય છે કાંઠેતરો ત્યારે જ સાગરની હવા સારી નથી હોતી.
જગતમાં સર્વને કહેતા નહીં ફરો કે દુઆ કરજોઘણાં એવાય છે જેની દુઆ સારી નથી હોતી
કબરમાં જઇને રહેશો તો ફરિશ્તાઓ ઊભા કરશેઅહીં ‘બેફામ’ કોઇ પણ જગા સારી નથી હોતી .
- બરકત વીરાણી ‘બેફામ’

જીવનને સ્વપ્ન માનું છું, મગર ત્યાગી નથી શકતો,છું એવી જાગૃતિમાં કે વધુ જાગી નથી શકતો।
ફુલો વચ્ચે ઓ મારા પ્રાણ, વાયુ જેમ ફરજે તું,કે વાયુને કોઈ કાંટો કદી વાગી નથી શકતો.
જગતને તેજ દેવા હું સુરજની જેમ સળગું છું,છે એક જ દુઃખ કે હું સુખના દિવસ માગી નથી શકતો.
અલગ રાખી મને મુજ પર પ્રણયના સૂર ના છેડો,વીણાનો તાર છૂટો હોય તો વાગી નથી શકતો.
બૂરાઓને અસર કરતી નથી સોબત ભલાઓની,ફૂલોનો રંગ કાંટાને કદી લાગી નથી શકતો.
ગુમાવેલા જીવનનાં હાસ્ય તો પાછાં મળે ક્યાંથી ?જમાનાએ લૂંટેલા અશ્રુ પણ માગી નથી શકતો.
ગમે ત્યારે ગમે ત્યાં મેઘ વરસી જાય છે જગમાં,રુદન ને કાજ કોઈ પણ નિયમ લાગી નથી શકતો.
જગતના ઘાવ સામે તું અડગ થઈને રહે ‘બેફામ’કે પર્વતને કોઇ પથ્થર કદી વાગી નથી શકતો.
- બેફામ

ખોટ તારે ત્યાં ખુદા શી છે ? મને આબાદ કર,છે ધરા પર ઝાંઝવાં તો આભથી વરસાદ કર.
આટલી મારી મદદ ઓ પ્રેમનો ઉન્માદ કર,રોજ એના ઘર તરફ જા, રોજ એને સાદ કર.
પ્રેમમાં સાંભરવા જેવું હવે શું છે બીજું ?એ તને ભૂલી ગયાં છે એટલું બસ યાદ કર.
દુઃખની વચ્ચે જીવવાની એ જ બેત્રણ રીત છે,સામનો કર કે સબર કર કે પછી ફરિયાદ કર.
જે પ્રયોજન છે સુરાનું એ સુરા જેવું જ છે,આ બધા કડવા અનુભવનો જ તું આસ્વાદ કર.
હોય સૌ નાદાન ત્યાં કોઇ તો દાનો જોઇએ,દોસ્ત કર બે-ચાર, દુશ્મન પણ કોઇ એદાદ કર.
જો પછી કે શૂન્ય વિણ બાકી કશું રહેશે નહીં,ઓ ખુદા તારા જગતમાંથી મને તું બાદ કર.
અંતવેળા છે, ન એની રાહ જો બેફામ તું,જીંન્દગીની જેમ તારું મોત ના બરબાદ કર.
- બરકત વિરાણી ‘બેફામ’

બસ એટલી સમજ મને પરવરદિગાર દે,સુખ જ્યારે જ્યાં મળે, બધાના વિચાર દે.
માની લીધું કે પ્રેમની કોઈ દવા નથી,જીવનના દર્દની તો કોઈ સારવાર દે.
ચાહ્યું બીજું બધું તે ખુદાએ મને દીધું,એ શું કે તારા માટે ફક્ત ઈન્તજાર દે.
આવીને આંગળીમાં ટકોરા રહી ગયા,સંકોચ આટલો ન કોઈ બંધ દ્વાર દે.
પીઠામાં મારું માન સતત હાજરીથી છેમસ્જિદમાં રોજ જાઉં તો કોણ આવકાર દે !
નવરાશ છે હવે જરા સરખામણી કરું,કેવો હતો અસલ હું, મને એ ચિતાર દે.
તે બાદ માંગ મારી બધીયે સ્વતંત્રતા,પહેલાં જરાક તારી ઉપર ઈખ્તિયાર દે.
આ નાનાં-નાનાં દર્દ તો થાતાં નથી સહન,દે એક મહાન દર્દ અને પારાવાર દે.
સૌ પથ્થરોના બોજ તો ઊંચકી લીધા અમે,અમને નમાવવા હો તો ફૂલોનો ભાર દે.
દુનિયામા કંઇકનો હું કરજદાર છું ‘મરીઝ’,ચૂકવું બધાનું દેણ જો અલ્લાહ ઉધાર દે.
- મરીઝ

એવો કોઈ દિલદાર જગતમાં નજર આવે,આપી દે મદદ કિન્તુ ન લાચાર બનાવે.
હમદર્દ બની જાય જરા સાથમાં આવે,આ શું કે બધા દૂરથી રસ્તા જ બતાવે.
એ સૌથી વધુ ઉચ્ચ તબક્કો છે મિલનનો,કહેવાનું ઘણું હો ને કશું યાદ ન આવે.
વાતોની કલા લ્યે કોઈ પ્રેમીથી તમારા,એક વાત કરે એમાં ઘણી વાત છુપાવે.
રડવાની જરૂરત પડે ત્યાં સૂકાં નયન હોય,ને હસતો રહું ત્યાં જ જ્યાં હસવું નહીં આવે.
છે મારી મુસીબતનું ‘મરીઝ’ એક આ કારણહું મુજથી રૂઠેલો છું, મને કોણ મનાવે ?
- મરીઝ

જે એ કહે કોઈ ન વ્યસન હોવું જોઈએ,કેવું અઘરું એનું જીવન હોવું જોઈએ.
ફુલોમાં કેમ શ્રેષ્ઠ છે ફુલો કપાસના,એમાં છૂપેલું મારું કફન હોવું જોઈએ.
આમ જ નિભાવે પ્રેમને એવાય હોય છે,એવું કશું નથી કે વચન હોવું જોઈએ.
જીવનમાં લાખ ઘટના બને છે, ભલે બને,એમાંથી એક-બેનું મનન હોવું જોઈએ.
કોઈ અગમ્ય ડરથી ઉપડતા નથી કદમ,બસ આટલામાં એનું સદન હોવું જોઈએ.
આવું સરસ ન હોય વાતાવરણ કદી,કોઈની સાથે તારું મિલન હોવું જોઈએ.
પ્રેમાળ થઈને કોઈ શિખામણ દઈ શકે,જીવનમાં એક એવું પતન હોવું જોઈએ.
આંસુ ઢળીને હોઠ પર આવી ગયા ‘મરીઝ’,પીવાને માટે મારું રુદન હોવું જોઈએ.
- મરીઝ

સુંદર જીવનની યોજના આવી છે ધ્યાનમાં,આવી જજો ન આપ ફરી દરમિયાનમાં.
એને જીવન-સમજ ન બુઢાપામાં દે ખુદા !જેણે વિતાવી હોય જવાની ગુમાનમાં.
કોઈ સહાય દેશે એ શ્રદ્ધા નથી મને,શંકાનું હો ભલું કે રહું છું સ્વમાનમાં.
એમાંથી જો ઉખડે આભાર ઓ હરીફ,સંતોષ ખુદ મનેય નથી મારા સ્થાનમાં.
એનો હિસાબ થાશે કયામતના દિવસે,ચાલે છે એવું ખાતું સુરાની દુકાનમાં.
હો ગુર્જરીની ઓથ કે ઉર્દુની ઓ મરીઝ,ગઝલો ફક્ત લખાય છે દિલની જબાનમાં.
- મરીઝ

તને કોણે કહી દીધું મરણની બાદ મુક્તિ છે ?રહે છે કેદ એની એ ફક્ત દિવાલ જ બદલે છે
- અમૃત ઘાયલ

મોત વેળાની આ ઐયાશી નથી ગમતી ‘મરીઝ’કે હું પથારીમાં રહું ને આખુ ઘર જાગ્યા કરે…
- મરીઝ

મોત કેરા નામથી ગભરાઉ એવો હું નથી,
બીકથી વહેવાર ચુકી જાઉં એવો હું નથી,
જાન દીધો છે ખુદાએ ચાર દિ માટે ઉધાર,
એનો પાછો સોંપતા ખચકાઉં એવો હું નથી
- શૂન્ય પાલનપુરી

રડ્યા ‘બેફામ’ મારા મરણ પર સૌ એ જ કારણથીહતો મારો જ અવસર ને મારી હાજરી નહોતી !
- બેફામ

જો હદયની આગ વધી ‘ગની’, તો ખુદ ઈશ્વરે જ કૃપા કરી;
કોઈ શ્વાસ બંધ કરી ગયું, કે પવન ન જાય અગન સુધી
- ગની દહીંવાલા

ન તો કંપ છે ધરાનો, ન તો હું ડગી ગયો છું,કોઈ મારો હાથ ઝાલો, હું કશુંક પી ગયો છું।
જો કહું વિનમ્ર ભાવે તો સૂરજ સુધી ગયો છું,કે નજરનો તાપ જોવા હું નયન લગી ગયો છું.
હતો હું ય સૂર્ય કિન્તુ ન હતી તમારી છાયા,ઘણીવાર ભરબપોરે અહીં આથમી ગયો છું.
આ હૃદય સમો તિખારો છે દઈ રહ્યો ઈશારો,કોઈ કાળે સૂર્યમાંથી હું જુદો પડી ગયો છું.
નથી કાંઈ પ્રયાણ સરખું અને પથ કપાઈ ચાલ્યો,નથી કાફલાની હસ્તી અને હું ભળી ગયો છું.
બહુ રાહતે લીધા છે મેં પસંદગીના શ્વાસો,ન જીવાયું દર્દરૂપે તો સ્વયં મટી ગયો છું.
’ગની’ પર્વતોની આગળ આ રહ્યું છે શીશ અણનમ,કોઈ પાંપણો ઢળી ત્યાં હું ઝૂકી ઝૂકી ગયો છું.
- ગની દહીંવાલા

તમે સાંજે મળો તો મને એકલા મળોકે મારા દિવસ આખાને વળે હાશ :આવનારી રાતના ઝુમ્મરમાં સળગે નહીંઉન્હા ઉજાગરાની પ્યાસ.
આંખો મીંચાય, પછી શમણું ઊગેએ તો નીંદરમાં બાવળની શૂળ;ઝાંઝવાની જીવલેણ નદીયું પર બાંધો નહીંવાયદાના ભાંગેલા પુલ :
એવી તે વાવી કઇ જીવતરમાં ભૂલકે તમે મળવામાં આટલા ઉદાસ !
ધોધમાર તડકો કંઇ આછો થયોઅને સાંજની હવા તે બહાવરી;કાળીકાળી વાદળી ખુલ્લા આકાશમાંવરસી નહીં કે નહીં આછરી
આદરેલી વાત તમે અધવચ્ચે આંતરીને શબ્દોના ટૂંપાયા શ્વાસ !
- જગદીશ જોષી

દિલમાં દીવો કરો રે, દીવો કરો.કૂડા કામ ક્રોધને પરહરો રે, દિલમાં દીવો કરો રે. દિલમાં…
દયા-દિવેલ પ્રેમ-પરણાયું લાવો, માંહી સુરતાની દિવેટ બનાવો;મહીં બ્રહ્મ અગ્નિ ચેતાવો રે, દિલમાં દીવો કરો રે. દિલમાં…
સાચા દિલનો દીવો જ્યારે થાશે, ત્યારે અંધારું સૌ મટી જાશે;પછી બ્રહ્મલોક તો ઓળખાશે રે, દિલમાં દીવો કરો રે. દિલમાં…
દીવો અભણે પ્રગટે એવો, તનનાં ટાળે તિમિરનાં જેવો;એને નયણે તો નરખીને લેવો રે, દિલમાં દીવો કરો રે. દિલમાં…
દાસ રણછોડે ઘર સંભાળ્યું, જડી કૂંચી ને ઊઘડ્યું તાળું;થયું ભોમંડળમાં અજવાળું રે, દિલમાં દીવો કરો રે. દિલમાં…
- ભક્તકવિ રણછોડ

મૈત્રીભાવનું પવિત્ર ઝરણું, મુજ હૈયામાં વહ્યા કરે,શુભ થાઓ આ સકળ વિશ્વનું એવી ભાવના નિત્ય રહે … મૈત્રીભાવનું
ગુણથી ભરેલા ગુણીજન દેખી, હૈયું મારું નૃત્ય કરે,એ સંતોના ચરણકમળમાં, મુજ જીવનનું અર્ઘ્ય રહે … મૈત્રીભાવનું
દીન ક્રુર ને ધર્મવિહોણાં, દેખી દિલમાં દર્દ વહે,કરુણાભીની આંખોમાંથી અશ્રુનો શુભ સ્રોત વહે … મૈત્રીભાવનું
માર્ગ ભૂલેલા જીવન પથિકને, માર્ગ ચીંધવા ઊભો રહું,કરે ઉપેક્ષા એ મારગની, તોય સમતા ચિત્ત ધરું … મૈત્રીભાવનું
ચિત્રભાનુની ધર્મભાવના હૈયે, સૌ માનવ લાવે,વેરઝેરનાં પાપ તજીને, મંગળ ગીતો એ ગાવે … મૈત્રીભાવનું
- મુનિ શ્રી ચિત્રભાનુ

કંઠસ્થ ગઝલો એમણે મારી કરી તો છે,
એને પસંદ છો હું નથી, શાયરી તો છે,
વર્ષો પછી યે બેસતા વરસે એ દોસ્તો,
બીજું તો નથી એમની કંકોતરી તો છે!

મારી એ કલ્પના હતી કે વિસરી મને,
કિન્તુ એ માત્ર ભ્રમ હતો થઇ ખાતરી મને.

ભુલી વફાની રીત ન ભુલી જરી મને,
લ્યો એના લગ્નની મળી કંકોતરી મને…

સુંદર ના કેમ હોય કે સુંદર પ્રસંગ છે,
કંકોતરીમાં રૂપ છે, શોભા છે, રંગ છે.

કાગળનો એનો રંગ છે ખીલતા ગુલાબ સમ,
જાણે ગુલાબી એના વદનના જવાબ સમ.

રંગીનીઓ છે એમાં ઘણી ફૂલછાબ સમ,
જાણે કે પ્રેમકાવ્યોની કોઇ કિતાબ સમ.

જાણું છું એના અક્ષરો વર્ષોના સાથથી,
સિરનામું મારૂ કીધું છે ખુદ એના હાથથી.

ભુલી વફાની રીત ન ભુલી જરી મને,
લ્યો એના લગ્નની મળી કંકોતરી મને…

કંકોતરીથી એટલું પુરવાર થાય છે,
નિષ્ફળ બને જો પ્રેમ તો વહેવાર થાય છે.

જ્યારે ઉઘાડી રીતે ના કંઇ પ્યાર થાય છે,
ત્યારે પ્રસંગ જોઇ સદાચાર થાય છે.

દુઃખ છે હજાર તોય હજી એજ ટેક છે,
કંકોતરી નથી આ અમસ્તો વિવેક છે.

ભુલી વફાની રીત ન ભુલી જરી મને,
લ્યો એના લગ્નની મળી કંકોતરી મને…

આસીમ હવે વાત ગઇ, રંગ પણ ગયો…
તાપી તટે થતો હતો એ સંગ પણ ગયો…
હાથોની છેડછાડ ગઇ, વ્યંગ પણ ગયો…
મેળાપની એ રીત ગઇ, ઢંગ પણ ગયો…

હું દિલની લાગણીથી હજી પણ સતેજ છું,
એ પારકી બની જશે હું એનો એજ છું.

ભુલી વફાની રીત ન ભુલી જરી મને,
લ્યો એના લગ્નની મળી કંકોતરી મને…

કોઈની ઈચ્છા મને એ તીવ્રતાથી સાંપડો,
રોમે-રોમે વાલિયાના જેમ ફૂટ્યો રાફડો.

નામ તારું લઈ જીવેલી ક્ષણનો માંગ્યો આંકડો,
ને બધા પહોરોની જીભેથી ત્યાં ટપક્યો આઠડો.

આંગળીઓના વલણનો ફેર સર્જે છે ફરક,
બાકી સૌની એક માટી, એકસરખો ચાકડો.

નજરુંના તારા ઝરણમાં પગ ઝબોળી બેઠા શ્વાસ,
પળમાં ગાયબ આયખાની આવ-જાનો થાકડો.

ટેરવાંએ આંગળીના કાનમાં તે શું કહ્યું ?
હાથ આખો મૂળમાંથી હચમચી ગ્યો બાપડો.

રોજ સાંજે સ્વપ્નની ગોરજ થઈને આવો કેમ?
આંખને પાદર ગણીને ગામનું તો ના અડો !

જાન ખુશ્બૂની જશે પાછી ફૂલોના દ્વારથી,
જો મળે નહીં રોકડા ઝાકળનો તાજો વાંકડો

કયા કારણોથી ને કોના પ્રતાપે, તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?
કહો, કોણ કોના હિસાબો તપાસે ? તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?

હતો મૂળનો ને રહ્યો મૂળમાં હું, તમે ચાલ સમજી લીધી’તી સમયની,
બનીને મજાના ફળ ઊંચેરી ડાળે, તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?

હતી શ્વાસમાં જે દિશાઓ, હવાઓ અને સાથે રહેવાની વણખાધી કસમો,
છું હું એ જ છાતીના તૂટ્યા પ્રવાસે, તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?

મળો ઝંખનામાં, મળો યાદમાં ને મળો સ્વપ્નમાં પણ ને અલમારીઓમાં
દબાયેલા આલ્બમના એકાદ પાને તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?

કદી એક રાવણ, કદી કંસ એક જ હતા પૂરતા તમને અવતારવાને,
અમે આજે લાખો-હજારો વચાળે, તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?

વિરહ, ઝંખના, યાદ, દુઃખ સઘળું ટાઢું, કયા ફેફસાંમાંથી હું આગ કાઢું ?
પવન જોઈએ જે અગનને જીવાડે, તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?

સમય, શબ્દ ને અર્થની બહાર આવી, બધી ઈચ્છા ત્યાગી ને હોવું વટાવી,
ઊભો છું ક્ષિતિજપારના આ મુકામે, તમે ક્યાંના ક્યાં જઈને બેઠા છો આજે ?

ફરી પાછાં ફર્યાં પાછાં, હજી શું રહી ગયું બાકી?
કે એક ‘ના’થી વીતે છે શું એ જોવા ઝંખના જાગી?

જે ફૂલો આપ્યાં તેં એમાં હતી શું દુનિયાદારી કોઈ ?
છે મઘમઘ આખેઆખું ઘર, મને ખુશ્બૂ જ ન આવી !

કરચલી જોઈ મારા માથે તારી તું ભ્રમર ન ખેંચ,
વિચાર એકાદ તારો છે ત્યાં સ્થાયી, ખુશ છું હું બાકી.

તને ક્યાં રસ હતો, છો સાંભળે જગ આખું મારી વાત?
હતો રસ્તો ય સીધો તો તને ઠોકર કઈ વાગી?

અમારો પ્રેમ હો કે શાયરી, સઘળું પ્રણાલિગત,
કશે રીતો નવી શું શ્વાસની અસ્તિત્વમાં આવી?

-વિવેક મનહર ટેલર

તારા હ્રદયની વિશાળતા વિશે લખું ??
કે તારી ને મારી મિત્રતા વિશે લખું ??
કોરીધાકર તારી લાગણીઓ વિશે લખું ??
કે તને કોરી ખાતી આ એકલતા વિશે લખું ??
સમયે મારેલા તમાચાઓ વિશે લખું ??
કે સંબંધમા મળેલા વિશ્વાસઘાત વિશે લખું ??
સ્વપન વીહોણી તારી રાતો વિશે લખું ??
કે નીસાસા થી ભરેલા તારા શ્વાસ વિશે લખું ??
સ્પંદન વીહોણા તારા અહેસાસ વિશે લખું??
કે કોઇને સ્પર્શેલા તારા સંભારણા વિશે લખું ??
લખવા માટે તો ઘણુ બધુ છે મારા વાહલા,
હવે તુજ કહે કે હુ શેના વિશે લખું ???

આજ નહીં તો કાલે મળજો; પણ મળવાનું રાખો
મુજમાં ઓછા વધતા ભળજો; પણ ભળવાનું રાખો.
સંભવ છે કે મળી જાય નિજનું અજવાળું એમાં
ભલે ને ધીમે ધીમે બળજો; પણ બળવાનું રાખો.
જડ કે જક્કી બન્યા અગર જકડાઈ જવાના નક્કી
મનગમતા ઢાંચામાં ઢળજો; પણ ઢળવાનું રાખો.
તમે છો મારી આંખનાં સપનાં કાચીકચ ઉંમરના
મને નહીં તો બીજાને ફળજો; પણ ફળવાનું રાખો.
તેનાથી કંઈ ફેર પડે ના આ જગનાં પાપોમાં
પુણ્યો થોડાં થોડાં રળજો; પણ રળવાનું રાખો.
માફકસરનું તમે બધાને આપી ના શકવાના
ઝીણું દળજો; જાડું દળજો; પણ દળવાનું રાખો.
ગઝલો પણ સાંભળવી, લખવી નીતર્યો બ્રહ્માનંદ છે
એ બાજુ છો ઓછા ઢળજો; પણ ઢળવાનું રાખો

જીવનના સવાલ હું રાખીશ જવાબ તમને અર્પણ,
ખાલી જામના પ્યાલા હું રાખીશ શરાબ તમને અર્પણ,
મિત્રતા કરી છે તમારી સાથે કોઇ રમત નથી કરી,
કાંટાઓની વેદના હું રાખીશ ગુલાબ તમને અર્પણ....

સમય વહી જાય છે,
જીવન વીતી જાય છે,
સાથી ના સાથ છૂટી જાય છે,
આંખ માંથી આંસુ વહી જાય છે,
જીવન મા મળે છે ઘણા લોકો,
યાદ બહુ થોડા રહી જાય છે !

હર શ્વાસમાં તારી યાદ મૂકું છું,
મારાથી વધુ વિશ્વાસ તારામાં મૂકું છું,
સાચવજે મારા આ વિશ્વાસને જતનથી,
મારા શ્વાસને તારા વિશ્વાસમાં મૂકું છું....

અવનવા પ્રસંગો છે, મુજ રીતે લડી લઉં છું
કો’ સમે હસી દઉં છું, કો સમે રડી લઉં છું
વિશ્વથી અનોખી છે, રીત મુજ વિલાપોની
હાસ્યને બહાને પણ ખૂબ હું રડી લઉં છું
લાખ વાતે મનગમતું આ નથી ઘડાતું મન
જિંદગી તો જેવી હું ચાહું છું ઘડી લઉં છું
સ્વર્ગ હો કે હો પૃથ્વી દૂર ક્યાં જવાનીથી
એક ફાળમાં બંને દુનિયા આથડી લઉં છું
હુંય એ વિચારું છું, આ કઈ બિમારી છે,
હેતુ વિણ હસી દઉં છું, અર્થ વિણ રડી લઉં છું
કર્મ કો’ છે ક્યાં ‘ઘાયલ’ કીર્તિ લોભથી ખાલી
પુણ્યના સહારે પણ પાપમાં પડી લઉં છું

-અમૃત ‘ઘાયલ’

સમય જાતાં બધું સહેવા હૃદય ટેવાઇ જાયે છે
ગમે તેવું દુઃખી હો, પણ જીવન જીવાઇ જાયે છે.
હૃદયના દર્દની વાતો કદી છાની નથી રહેતી
હૃદય ગભરાય છે ત્યારે નયન ભીંજાઇ જાયે છે.
સમય બદલે તો બદલે, પણ પ્રણય રંગો નહીં બદલે
હૃદય રંગાઇ જાયે છે તો બસ રંગાઇ જાયે છે.
મુસીબતના દહાડા એ કસોટીના દહાડા છે.
છે પાણી કેટલું કોના મહીં જોવાઇ જાયે છે.
જીવન સારું જીગરની આહ થી ફૂંકી દઉં ‘ઘાયલ’
કદીક મારા ઉપર મને ય એવી ખાઇ જાયે છે.

છે ઘણા એવા કે, જેઓ યુગને પલટાવી ગયા,
પણ બહુ ઓછા છે, જેઓ પ્રેમમાં ફાવી ગયા.
દુર્દશા જેવું હતું, કિંતુ સમજ નો’તી મને,
દોસ્તો આવ્યા અને આવીને સમજાવી ગયા.
હું વીતેલા દિવસો પર એક નજર કરતો હતો,
યાદ કંઈ આવ્યું નહીં, પણ આંસુઓ આવી ગયાં.
મેં લખેલો દઈ ગયા; પોતે લખેલો લઈ ગયા,
છે હજી સંબંધ કે, એ પત્ર બદલાવી ગયા.
‘સૈફ’ આ તાજી કબર પર નામ તો મારું જ છે,
પણ ઉતાવળમાં આ લોકો કોને દફનાવી ગયા ?

ફુલ કેરા સ્પર્શથી પણ દિલ હવે ગભરાય છે,
એને રુઝાયેલા ઝખ્મો યાદ આવી જાય છે,
કેટલો નજીક છે આ દુરનો સંબંધ પણ,
હું રડું છું એકલો એ એકલા શરમાય છે.
કોઈ જીવનમાં મરેલા માનવીને પુછજો,
એક મૃત્યૃ કેટલા મૃત્યૃ નિભાવી જાય છે.
આ વિરહની રાત છે તારીખનું પાનું નથી,
અહીં દિવસ બદલાય તો આખો યુગ બદલાય છે.
એક પ્રણાલીકા નિભાવું છું,લખું છું 'સૈફ' હું,
બાકી ગઝલો જેવું જીવન હવે ક્યાં જીવાય છે

પ્રીતની એકપક્ષી રમત થઇ ગઇ,
કેવી નાદાની સંજોગવત થઇ ગઇ.
હાર કે જીત જેવું કશું ના રહ્યું,
જિંદગી એક અમસ્તી શરત થઇ ગઇ.
નામ આવ્યું તમારું કે કિસ્સો ખતમ,
લાગણીઓ બધી એકમત થઇ ગઇ.
મારા દિલ પર વધુ ભાર એનો રહ્યો,
એમની જો કદી ‘હા’ તરત થઇ ગઇ.
જિંદગીએ હસીને કહ્યું મોત ને,
આપણી વચ્ચે કેવી રમત થઇ ગઇ.
સ્વપ્ન નો’તું - છતાં જઇને ભેટી પડ્યા,
‘સૈફ’થી ભૂલ કેવી સખત થઇ ગઇ

શાંત ઝરુખે વાટ નિરતી રૂપની રાણી જોઇ હતી,
મે એક શહેજાદી જોઇ હતી.
એના હાથની મ્હેંદી હસતી'તી,
એના આંખનુ કાજલ હસતું'તું,
એક નાનું અમથું ઉપવન જાણે
મોસમ જોઈ વિકસતું'તું.
એના સ્મિતમાં સો સો ગીત હતાં
એની ચુપકીદી સંગીત હતી;
એને પડછાયા ની હતી લગન
એને પગરવ સાથે પ્રીત હતી.
એણે યાદના અસોપલવથી
એક સ્વપન-મહેલ શણગાર્યો'તો;
જરા નજર ને નીચી રાખને
એણે સમયને રોકી રાખ્યો'તો.
એ મોજાં જેમ ઉછળતી'તી,
ને પવનની જેમ લહેરાતી'તી,
કોઈ હસીને સામે આવે તો
બહુ પ્યારભયુઁ શરમાતી'તી.
એને યૌવનની આશીષ હતી
એને સર્વ બલાઓ દૂર હતી;
એનાં પ્રેમમાં ભાગીદાર થવા
ખુદ કુદરત પણ આતૂર હતી.
વર્ષો બાદ ફરીથી આજે એ જ ઝરુખો જોયો છે
ત્યાં ગીત નથી-સંગીત નથી-ત્યાં પગરવ સાથે પ્રીત નથી,
ત્યાં સ્વપ્નાંઓનાં મહેલ નથી ને ઊમિઁઓના ખેલ નથી,
બહુ સુનું સુનું લાગે છે,
બહુ વસમું વસમું લાગે છે,
એ નો'તી મારી પ્રેમિકા કે નો'તી મારી દુલ્હન,
મેં તો એને માત્ર ઝરુખે વાટ નીરખતી જોઇ હતી,
કોણ હતી એ નામ હતુંશું? એ પણ હું ક્યાં જાણું છું,
તેમ છતાંયે દિલને આજે વસમું વસમું લાગે છે,
બહુ સૂનું સૂનું લાગે છે
લાગે છે એવું કે જાણે
હું પોતે લૂંટાઈ ગયો
ખુદ મારું ઘર બરબાદ થયું.

સવારે શિશુની જેમ દોડી જાય છે તડકો
ને સાંજે ડાહ્યો થઈને ઘેર આવી જાય છે તડકો
જરા મૂંઝાઈને જો બંધ બારીઓ ઉઘાડું છું
તમારું નામ લઈને અંદર આવી જાય છે તડકો
બહુ શરમાળ છે થઈ જાય છે એ ચાંદની જેવો
જો રાતે સહેજ અંધારામાં લપસી જાય છે તડકો
ઘણાં એવાંય ઘર છે જ્યાં જરૂરત પણ નથી તોયે
બહુ નફ્ફટ બનીને રોજ પહોંચી જાય છે તડકો
રખડતો જીવ તો છે પણ-સ્વભાવે બહુ સ્વમાની છે
અમુક ઘરના તો ઉંબરામાંથી ભાગી જાય છે તડકો
હજારો વર્ષ વિત્યાં તોય શિષ્ટાચાર ના શીખ્યો
કોઈ બોલાવે, ના બોલાવે આવી જાય છે તડકો
જગતની ભીની ઝૂલ્ફોનાં રહસ્યો એ જ જાણે છે
વીતી છે રાત કઈ રીતે એ વર્તી જાય છે તડકો
કોઈ રોનકભર્યાં ખંડેરમાં જઈ "સૈફ" જોઈ આવો
બહુ જો થાક લાગે તો બેસી જાય છે તડકો.

અમારી જિંદગીનો આ સરળ સીધો પરિચય છે,
રુદનમાં વાસ્તવિકતા છે-ને હસવામાં અભિનય છે.
તમે આવો તો એને પણ જરા ઠપકા સમું લાગે,
આ મારું મન ઘણા વર્ષોથી મારામાં જ તન્મય છે.
તને મળવાનો છું એટલે હમણાં તો ચૂપ છું પણ
ખુદા તારા વિશે મારાય મનમાં સહેજ સંશય છે.
મને જોઈને નજરને શું સિફતથી ફેરવી લ્યો છો!
તમારી તો ઉપેક્ષા પણ ખરેખર બહુ કળામય છે.
હવે ક્યાં આગ્રહ છે કે 'સૈફ' સાકી હો મદિરા હો,
હવે તો શાંત ખૂણો પણ મળે તો એ સુરાલય છે.

કદી વસ્તીભર્યું લાગ્યું કદી વેરાન વન જેવું,
જવાનીમાં જીવન પર થઈ શક્યું ક્યાં કંઈ મનન જેવું.
સૂરજ ઊગ્યો છે લાવો થોડી શબનમ હું ય વરસાવું,
તમારી યાદ રૂપે છે હ્રદયમાં કંઈ સુમન જેવું.
કોઈ જો સહેજ છેડે છે તો એ શરમાઈ જાય છે,
તમે દિલમાં વસ્યાં તો થઈ ગયું દિલ પણ દુલ્હન જેવું.
તમે રિસાતે ના તો પાનખરનો ક્રમ ન જળવાતે,
અમારી ભૂલ કે દિલને સજાવ્યું’તું ચમન જેવું.
હવે તો ‘સૈફ’ ઇચ્છા છે કે મ્રુત્યુ દ્વાર ખખડાવે,
ઘડીભર તો મને લાગે કોઈના આગમન જેવું.

એક દી’ એમણે પોતે જાતે કહ્યું,
‘સૈફ’ આજે જરા મારુ વર્ણન કરો.
મારા વિશે જરા થોડા રૂપક કહો,
થોડી ઉપમાઓનું આજ સર્જન કરો
કેવી હાલત ભલા થઇ હશે એ સમયે,
એ તો દિલ વાળા જે હોય કલ્પી શકે,
જેણે બાંધ્યો હો રૂપાળો રીસ્તો કદી,
એ જ સમજી શકે એ જ જાણી શકે.
કોક બીજાની હોતે જો આ માંગણી,
હું’ય દિલ ખોલીને આજ વર્ણન કરત.
આ સભા દાદ દઇને દઇને થાકી જતે,
એવા સાહિત્યનું આજ સર્જન કરત.
પણ પ્રણેતા હો રૂપકના જેઓ ભલા
એ જ રૂપક જો ચાહે તો હું શું કરું ?
જેની પાસેથી ઉપમાઓ તાલીમ લે,
એ જ ઉપમાઓ માંગે તો હું શું કરું ?
તે છતાં મે કહ્યું, મારે કહેવું પડ્યું,
છો રૂપાળા તમે ખૂબ સારા તમે,
આંખ બહુ મસ્ત છે ચાલ બહુ ખૂબ છે,
અંગે અંગે છો નખશીખ પ્યારા તમે.
કેવી સીધીને સાદી હતી વાત આ,
કેવા ભોળા હતા તેઓ ઝૂમી ગયા.
બોલ્યા કેવા મજાના છો શાયર તમે,
કેવુ સારું ને મનગમતું બોલી ગયા.

3)છે ઘણાં એવા કે જેઓ યુગને પલટાવી ગયા
પણ બહુ ઓછા છે જેઓ પ્રેમમાં ફાવી ગયા.
દુર્દશા જેવું હતું કિંતુ સમજ નો’તી મને,
દોસ્તો આવ્યા અને આવીને સમજાવી ગયા.
હું વીતેલા દિવસો પર એક નજર કરતો હતો,
યાદ કંઈ આવ્યું નહીં – પણ આંસુઓ આવી ગયાં.
મેં લખેલો લઈ ગયા – પોતે લખેલો લઈ ગયા,
છે હજી સંબંધ કે એ પત્ર બદલાવી ગયા.
‘સૈફ’ આ તાજી કબર પર નામ તો મારું જ છે,
પણ ઉતાવળમાં આ લોકો કોને દફનાવી ગયા!

આંખોથી લઈશું કામ, હવે બોલવું નથી;
રૂપાળું એક નામ, હવે બોલવું નથી.
યૌવનમાં એક રેશમી સાહસ કર્યું હતું,
કેવું મળ્યું ઇનામ, હવે બોલવું નથી.
પૂછો ના પ્રીત મોંઘી છે કે સસ્તી છે દોસ્તો,
ચૂકવી દીધાં છે દામ, હવે બોલવું નથી.
લ્યો સામે પક્ષે ‘સૈફ’ નજર નીચી થઈ ગઈ,
શબ્દો હવે હરામ, હવે બોલવું નથી.

ખુશબૂમાં ખીલેલાં ફૂલ હતાં, ઊર્મિમાં ડૂબેલાં જામ હતાં;
શું આંસુનો ભૂતકાળ હતો - શું આંસુનાં પણ નામ હતાં?
થોડાક ખુલાસા કરવા’તા થોદીક શિકાયત કરવી’તી,
ઓ મોત જરા રોકાઈ જતે, બેચાર મને પણ કામ હતાં.
હું ચાંદની રાતે નીકળ્યો’તો ને મારી સફર ચર્ચાઈ ગઈ,
કંઈ મંજિલ પણ મશહૂર હતી, કંઈ રસ્તા પણ બદનામ હતા.
જીવનની સમીસાંજે મારે જખ્મોની યાદી જોવી’તી,
બહુ ઓછા પાનાં જોઈ શક્યો, બહુ અંગત અંગત નામ હતાં.
જે પેલા ખૂણે બેઠા છે એ ‘સૈફ’ છે, મિત્રો જાણો છો?
એ કેવા ચંચલ જીવ હતા, ને કેવા રમતારામ હતા!

નદીની રેતમાં રમતું નગર મળે ન મળે,
ફરી આ દ્રશ્ય સ્મૃતિપટ ઉપર મળે ન મળે.
ભરી લો શ્વાસમાં એની સુગંધનો દરિયો,
પછી આ માટીની ભીની અસર મળે ન મળે.
પરિચેતોને ધરાઈને જોઈ લેવા દો,
આ હસતા ચહેરા; આ મીઠી નજર મળે ન મળે.
ભરી લો આંખમાં રસ્તાઓ, બારીઓ, ભીંતો,
પછી આ શહેર, આ ગલીઓ, આ ઘર મળે ન મળે.
રડી લો આજ સંબંધોને વીંટળાઈ અહીં,
પછી કોઈને કોઈની કબર મળે ન મળે.
વળાવા આવ્યા છે એ ચ્હેરા ફરશે આંખોમાં,
ભલે સફરમાં કોઈ હમસફર મળે ન મળે.
વતનની ધૂળથી માથુ ભરી લઉં 'આદિલ',
અરે આ ધૂળ પછી ઉમ્રભર મળે ન મળે

લોહીની નદીઓ વહે છે રોકો
રોજ નિર્દોષ મરે છે રોકો
આગને કોણ સળગતી રાખે
શહેરનાં શે'ર બળે છે રોકો
ક્યાં સુધી ચાઅશે અંધાધૂંધી
પ્રશ્ન હરરોજ ઊઠે છે રોકો
ન્યાય ને રક્ષા કરી જે ન શકે
ભાષણો કેમ કરે છે રોકો
શબની પેટીથી મતોની પેટી
કોઈ સરખાવ્યા કરે છે રોકો
છે ઈમારત પડું પડું 'આદિલ'
મૂળ આધાર ખસે છે રોકો

જ્યારે પ્રણયની જગમાં શરૂઆત થઈ હશે,
ત્યારે પ્રથમ ગઝલની રજૂઆત થઈ હશે.
પહેલા પવનમાં ક્યારે હતી આટલી મહેક,
રસ્તામાં તારી સાથે મુલાકાત થઈ હશે.
ઘૂંઘટ ખુલ્યો હશે ને ઊઘડી હશે સવાર,
ઝુલ્ફો ઢળી હશે ને પછી રાત થઈ હશે.
ઊતરી ગયા છે ફૂલના ચહેરા વસંતમાં,
તારા જ રૂપરંગ વિષે વાત થઈ હશે.
‘આદિલ’ને તે જ દિવસથી મળ્યું દર્દ દોસ્તો,
દુનિયાની જે દિવસથી શરૂઆત થઈ હશે.

છે એક જ દુઃખ કે હું સુખના દિવસ માગી નથી શકતો ,
અલગ રાખી મને મુજ પર પ્રણયના સૂર ના છેડો,
વીણાનો તાર છૂટો હોય તો વાગી નથી શકતો,
બૂરાઓને અસર કરતી નથી સોબત ભલાઓની,
ફૂલોનો રંગ કાંટાને કદી લાગી નથી શકતો,
ગુમાવેલા જીવનનાં હાસ્ય તો પાછાં મળે ક્યાંથી ?
જમાનાએ લૂંટેલા અશ્રુ પણ માગી નથી શકતો,
ગમે ત્યારે ગમે ત્યાં મેઘ વરસી જાય છે જગમાં,
રુદન ને કાજ કોઈ પણ નિયમ લાગી નથી શકતો,
જગતના ઘાવ સામે તું અડગ થઈને રહે "બેફામ"
કે પર્વતને કોઇ પથ્થર કદી વાગી નથી શકતો.

ગલતફહેમી ન કરજે, ઐશ માટે મયકશી નહોતી;
મને પણ શેખ! તારી જેમ આ દુનિયા ગમી નહોતી.
ખબર શું કે ખુદા પણ જન્મ આપી છેતરી લેશે?
જીવ્યો ત્યારે જ જાણ્યું કે એ સાચી જિંદગી નહોતી.
નથી એ દોષ તારો કે મળ્યાં છે, ઝાંઝવા, સાકી!
પીવા હું ત્યાં ગયો કે જ્યાં ઘટા કોઈ ચડી નહોતી.
બહુ કપરા દિવસ વીત્યા હતા તારી જુદાઈમાં;
કે નહોતી રાત જુલ્ફોની વદનની ચાંદની નહોતી!
મિલનની ઝંખના તો જો! કે તારી શોધ કરવામાં,
લીધી છે રાહ એવી પણ કે જે તારી ગલી નહોતી!
વિતાવી મેં વિરહની રાત એનાં સ્વપ્ન જોઈને;
કરું શું? મારી પાસે એક પણ એની છબી નહોતી.
મહોબ્બતમાં કશું ફળ ના મળ્યું; નિર્દોષતા તો જો!
રહી એ એવી જન્નત જ્યાં દખલ શયતાનની નહોતી.
હતી એક મુફલિસી પણ દોસ્ત, પડદામાં મહોબ્બતનાં,
હતાં ફાટેલ વસ્ત્રો, એ ફક્ત દીવાનગી નહોતી.
જે મારા પર દયા કરતા હતા, નહોતી ખબર એને,
કે એક અલ્લાહ વિના મારે જગતમાં કંઈ કમી નહોતી.
ન દો ઉપચારકોને દોષ મારા મોતને માટે,
એ કુરબાની હતી મારી, એ મારી માંદગી નહોતી.
રડ્યા ‘બેફામ’ સૌ મારા મરણ પર એ જ કારણથી,
હતો મારો જ એ અવસર ને મારી હાજરી નહોતી

મહોબ્બતમાં હવે મારો પરિચય આ પ્રમાણે છે,
અજાણ્યાં થઈ ગયાં છે એ મને જે ખાસ જાણે છે.
દીધો’ તો સાથ જેણે, એ જ ખુદ લૂંટી ગયા અમને,
જરા સાવધ-વધુ જોખમ અહીં તો ઓળખાણે છે.
મળ્યો છે નાબુદા એના પછી થઈ છે દશા આવી,
હતાં તોફાન જે દરિયે, હવે મારાં વહાણે છે.
સુણું છું મારી વાતો તો મને એ થાય છે અચરજ,
કે મારાથી વધારે શું મને લોકો પિછાણે છે ?
કરી દે તીક્ષ્ણ એવી, મોતનું પણ માથું કાપી લે,
હવે આ જિંદગી મારી સમય ! તારી સરાણે છે.
જીવનના ભેદભાવો છે મરણની બાદ પણ બાકી,
કોઈ માનવ મઝારે છે કોઈ માનવ મસાણે છે.
હતા જે દેહ એ તો થઈ ગયા માટી મહીં માટી,
હતાં જે દિલ, હજી પણ તાજના આરસ પહાણે છે.
જગત ખેંચી રહ્યું છે એક તરફ, બીજી તરફ જન્નત,
ફસ્યો છે જીવ કે એને અહીં તો બેય તાણે છે.
કદર બેફામ શું માંગુ જીવનની એ જગત પાસે,
કે જ્યાંનાં લોકો સૌ કેવળ મરેલાને વખાણે છે.
-બેફામ

તમારું સ્મિત બની લહેરાઇ જાવાનું મને ગમશે,
તમારાં આંસુ થઇ લૂંછાઇ જવાનું મને ગમશે.
તમારી શેરીમાં આવીને પહેલા જોઇ લઉં તમને,
ગમે ત્યાં એ પછી ફંટાઇ જાવાનું મને ગમશે.
જગતમાં એમ તો હું ક્યાંય રોકાતો નથી કિન્તુ,
તમે જો રોકશો, રોકાઇ જાવાનું મને ગમશે.
પ્રતિબિંબો તમારાં જો ન દેખાડી શકું તમને,
તો દર્પણ છું છતાં તરડાઇ જાવાનુ મને ગમશે.
જગતમાં હું તો મોટા માનવીના નામ જેવો છું,
કોઇ પાષાણમાં અંકાઇ જાવાનું મને ગમશે.
તમે રડશો છતાં દફનાઇ જાવાનું જ છે ‘બેફામ’,
પરંતુ હસશો તો દફનાઇ જાવાનું મને ગમશે.

મારા જખમ ને દર્દમાં કુદરતનો ભાગ છે
કે ચાંદમાં છે દાગ ને સુરજમાં આગ છે
કહે છે કે શ્રેષ્ઠ સ્થાન પ્રણયમાં છે ત્યાગનું
એ સત્ય હો તો જાઓ, તમારો એ ત્યાગ છે
મહેકી રહી છે એમ મુહોબ્બત કલંક થઇ
જીવનના વસ્ત્ર પર કોઇ અત્તરનો દાગ છે
બેફામ તારી પ્યાસને નથી કોઇ જાણતુ
ને સૌ કહે છે પ્રેમના પાણી અતાગ છે

સમજો નહીં કે જુલમ સહું છું ને રોઉં છું,
આમ તો તમે જે પાપ કરો છો એ ધોઉં છું.
નિષ્ફળ પ્રણયનો પંથ છે પણ સાથ તો જુઓ,
પહેલાં ગુમાવ્યાં તમને, હવે ખુદને ખોઉં છું.
તારા વિરહમાં નીંદ તો ક્યાં છે નસીબમાં ?
તારાં સ્વપ્ન તો જાગી રહ્યો છું ને જોઉં છું.
ખુદ હું જ મારો પીછો કદી છોડતો નથી,
જ્યાં જ્યાં હું જાઉં છું ત્યાં બધે હું જ હોઉં છું.
રાખે ન આમ કોઈને અલ્લાહ એકલા,
કે રોઉં છું ને હું પછી આંસુ લોઉં છું.
શોધું છું મારું સ્થાન જગતમાં હું એ રીતે,
અંધારી રાતે જાણે અરીસામાં જોઉં છું.
‘બેફામ’, મારા મૃત્યુ ઉપર સૌ રડે ભલે,
મારા જનમ ઉપર તો ફક્ત હું જ રોઉં છું.

ગલતફહેમી ન કરજે, ઐશ માટે મયકશી નહોતી;
મને પણ શેખ! તારી જેમ આ દુનિયા ગમી નહોતી.
ખબર શું કે ખુદા પણ જન્મ આપી છેતરી લેશે?
જીવ્યો ત્યારે જ જાણ્યું કે એ સાચી જિંદગી નહોતી.
નથી એ દોષ તારો કે મળ્યાં છે, ઝાંઝવા, સાકી!
પીવા હું ત્યાં ગયો કે જ્યાં ઘટા કોઈ ચડી નહોતી.
બહુ કપરા દિવસ વીત્યા હતા તારી જુદાઈમાં;
કે નહોતી રાત જુલ્ફોની વદનની ચાંદની નહોતી!
મિલનની ઝંખના તો જો! કે તારી શોધ કરવામાં,
લીધી છે રાહ એવી પણ કે જે તારી ગલી નહોતી!
વિતાવી મેં વિરહની રાત એનાં સ્વપ્ન જોઈને;
કરું શું? મારી પાસે એક પણ એની છબી નહોતી.
મહોબ્બતમાં કશું ફળ ના મળ્યું; નિર્દોષતા તો જો!
રહી એ એવી જન્નત જ્યાં દખલ શયતાનની નહોતી.
હતી એક મુફલિસી પણ દોસ્ત, પડદામાં મહોબ્બતનાં,
હતાં ફાટેલ વસ્ત્રો, એ ફક્ત દીવાનગી નહોતી.
જે મારા પર દયા કરતા હતા, નહોતી ખબર એને,
કે એક અલ્લાહ વિના મારે જગતમાં કંઈ કમી નહોતી.
ન દો ઉપચારકોને દોષ મારા મોતને માટે,
એ કુરબાની હતી મારી, એ મારી માંદગી નહોતી.
રડ્યા ‘બેફામ’ સૌ મારા મરણ પર એ જ કારણથી,
હતો મારો જ એ અવસર ને મારી હાજરી નહોતી.

અહિં જે તેજ દીવામાં રહે છે,
તિમિર એનું ધુમાડામાં રહે છે.
મહાલય જેના નકશામાં રહે છે,
ઘણા એવા ય રસ્તામાં રહે છે.છે કાંટા આખરે તો માત્ર કાંટા,
ભલેને એ બગીચામાં રહે છે.
જગા મળતી નથી જેને ચમનમાં
તો એવા ફૂલ વગડામાં રહે છે.
ગયાં સંતાઈ મોતી એ વિચારે,
કે પરપોટા ય દરિયામાં રહે છે.
હું એની છાંયડીમાં કેમ બેસું?
બિચારું વ્રુક્ષ તડકામાં રહે છે.
ઉઘડતા આંખ દેખાતાં નથી એ,
હવે સપનાં ય સપનામાં રહે છે.
ગગનમાં ઘર કરી લીધું છે એણે,
દુઆ મારી સિતારામાં રહે છે.
ખુદાને બીજે શું કામ શોધું?
કે એ તો મારી શ્રધ્ધામાં રહે છે.
મરણ 'બેફામ'નું ઝંખો છો શા માટે?
એ જીવતાં પણ ક્યાં દુનિયામાં રહે છે?

ઓ હ્રદય, તેં પણ ભલા કેવો ફસાવ્યો છે મને ?
જે નથી મારાં બન્યાં, એનો બનાવ્યો છે મને !
સાથ આપો ક્એ ન આપો એ ખુશી છે આપની,
આપનો ઉપકાર, મારગ તો બતાવ્યો છે મને.
સાવ સહેલું છે, તમે પણ એ રીતે ભૂલી શકો,
કે તમારા પ્રેમમાં મેં તો ભુલાવ્યો છે મને.
મારા દુઃખના કાળમાં એને કરું છું યાદ હું,
મારા સુખના કાળમાં જેણે હસાવ્યો છે મને.
હોત દરિયો તો હું તરવાનીય તક પામી શકત,
શું કરું કે ઝાંઝાવાંઓએ ડુબાવ્યો છે મને.
કાંઇ નહોતું એ છતાં સૌઉ મને લૂંટી ગયા,
કાંઇ નહોતું એટલે મેં પણ લૂંટાવ્યો છે મને.
એ બધાંનાં નામ દઇ મારે નથી થાવું ખરાબ,
સારાં સારાં માનવીઓએ સતાવ્યો છે મને.
તાપ મારો જીરવી શકતાં નથી એ પણ હવે,
લઇ હરીફોની મદદ જેણે જલાવ્યો છે મને.
છે હવે એ સૌને મારો ઘાટ ઘડવાની ફિકર,
શુદ્ધ સોના જેમ જેઓએ તપાવ્યો છે મને.
આમ તો હાલત અમારા બેયની સરખી જ છે,
મેં ગુમાવ્યાં એમ એણે પણ ગુમાવ્યો છે મને.
આ રીતે સમતોલ તો કેવળ ખુદા રાખી શકે,
ભાર માથા પર મૂક્યો છે ને નમાવ્યો છે મને.
સાકી, જોજે હું નશામાં ગમને ભૂલી જાઉં નહિ,
એ જ તો આ તારા મયખાનામાં લાવ્યો છે મને.
આપ સાચા અર્થમાં છો મારે માટે તો વસંત,
જ્યારે જ્યારે આપ આવ્યાં છો, ખિલાવ્યો છે મને.
આ બધા ‘બેફામ’ જે આજે રડે છે મોત પર,
એ બધાંએ જિંદગી આખી રડાવ્યો છે મને.

ખુદા તારી કસોટીની પ્રથા સારી નથી હોતી
કે સારા હોય છે એની દશા સારી નથી હોતી
જગતમાં સર્વને કહેતા નહીં ફરો કે દુઆ કરજો
ઘણાં એવાય છે જેની દુઆ સારી નથી હોતી
ખુબી તો એ કે ડુબી જાવ તો લઇ જાય છે કાંઠે
તરો ત્યારે જ સાગરની હવા સારી નથી
કબરમાં જઇને રહેશો તો ફરિશ્તાઓ ઊભા કરશે
અહીં ‘બેફામ’ કોઇ પણ જગા સારી નથી હોતી

મારા જખમ ને દર્દમાં કુદરતનો ભાગ છે
કે ચાંદમાં છે દાગ ને સુરજમાં આગ છે
કહે છે કે શ્રેષ્ઠ સ્થાન પ્રણયમાં છે ત્યાગનું
એ સત્ય હો તો જાઓ, તમારો એ ત્યાગ છે
મહેકી રહી છે એમ મુહોબ્બત કલંક થઇ
જીવનના વસ્ત્ર પર કોઇ અત્તરનો દાગ છે
બેફામ તારી પ્યાસને નથી કોઇ જાણતુ
ને સૌ કહે છે પ્રેમના પાણી અતાગ છે

થાય સરખામણી તો ઊતરતા છીએ,તે છતાં આબરુને દીપાવી દીધી,
એમના મહેલ ને રોશની આપવા ઝૂંપડી પણ અમારી જલાવી દીધી.
ઘોર અંધાર છે આખી અવની ઉપર,તો જરા દોષ એમાં અમારોય છે,
એક તો કંઈ સિતારા જ નહોતા ઊગ્યા, ને અમે પણ શમાઓ બુઝાવી દીધી.
બીક એક જ બધાને હતી કે અમે ક્યાંક પહોંચી ન જઈએ બુલંદી ઉપર,
કોઈએ પીંજરાની વ્યવસ્થા કરી, કોઈએ જાળ રસ્તે બિછાવી દીધી.
કોઈ અમને નડ્યા તો ઊભા રહી ગયા,પણ ઊભા રહી અમે ના કોઈ ને નડ્યા,
ખુદ અમે તો ન પહોંચી શક્યા મંઝિલે, વાટ કિંતુ બીજાને બતવી દીધી.
કોણ જાણે હતી કેવી વર્ષો જૂની જિંદગીમાં અસર એક તનહાઈની?
કોઈએ જ્યાં અમસ્તું પૂછ્યું, 'કેમ છો', એને આખી કહાણી સુણાવી દીધી.
દિલ જવા તો દીધું કોઈન હાથમાં,દિલ ગયા બાદ અમને ખરી જાણ થઈ,
સાચવી રાખવાની જે વસ્તુ હટી, એ જ વસ્તુ અમે તો લૂંટાવી દીધી.
જીવતાં જે ભરોસો હતો ઈશ પર,એ મર્યા બાદ્ 'બેફામ' સાચો પડ્યો,
જાત મરી ભલે ને તરાવી નહીં,લાશ મારી પરંતુ તરાવી દીધી.

જિંદગીને મોતનો જો ભેદ ના રાખો તમે,
જેના ખાલી હાથ છે એ સૌ સિકંદર લાગશે !
ફક્ત જીતવી નથી મારે તો રચવી છે નવી દુનિયા,
કવિ મુફલિસ છું પણ છું એક કદમ આગળ સિકંદરથી !
અનુભવથી ના જીવન ઘડ, અનુભવમાં તો લાંછન છે,
તમાચાની નિશાની કાંઈ લાલી થઈ નથી શકતી !
પથ્થરોને જે ઘડે એ હો કલાકારો ભલે,
બાકી માણસને તો ઠોકરોથી ઘડે છે પથ્થરો !
- બેફામ

સપના રૂપેય આપ ન આવો નજર સુધી;
ઊડી ગઈ છે નીંદ હવે તો સહર સુધી.
મારા હ્રદયને પગ તળે કચડો નહીં તમે,
કે ત્યાંના માર્ગ જાય છે ઈશ્વરના ધર સુધી.
શ્રદ્ધાની હો સુવાસ, પ્રતિક્ષાનો રંગ હો,
એવાં ફૂલો ખીલે છે ફક્ત પાનખર સુધી.
આંખોમાં આવતાં જ એ વરસાદ થઈ ગયાં,
આશાનાં ઝાંઝવાં જે રહ્યા’તાં નજર સુધી.
મૈત્રીનાં વર્તુળોમાં જનારાની ખેર હો,
નીકળી નહીં એ નાવ જે પહોંચી ભંવર સુધી.
ઉપકાર મુજ ઉપર છે જુદાઈની આગનો,
એક તેજ સાંપડ્યું છે તિમિરમાં સહર સુધી.
મંજિલ અમારી ખાકમાં મળતી ગઈ સદા,
ઊઠતા રહ્યા ગુબાર અવિરત સફર સુધી.
‘બેફામ’ તોયે કેટલું થાકી જવું પડ્યું ?
નહિ તો જીવનનો માર્ગ છે ઘરથી કબર સુધી.
-’બેફામ’

કેવી રીતે વિતે છે વખત, શું ખબર તને ?
તેં તો કદીયે કોઇની પ્રતિક્ષા નથી કરી
એ શું કે રોજ તું જ કરે મારું પારખું
મેં તો કદીયે તારી પરિક્ષા નથી કરી
ખુદા તારી કસોટીની પ્રથા સારી નથી હોતી
કે સારા હોય છે એની દશા સારી નથી હોતી
જગતમાં સર્વને કહેતા નહીં ફરો કે દુઆ કરજો
ઘણાં એવાય છે જેની દુઆ સારી નથી હોતી
ખુબી તો એ કે ડુબી જાવ તો લઇ જાય છે કાંઠે
તરો ત્યારે જ સાગરની હવા સારી નથી
કબરમાં જઇને રહેશો તો ફરિશ્તાઓ ઊભા કરશે
અહીં 'બેફામ' કોઇ પણ જગા સારી નથી હોતી

કદી તો અમારે વિશે કૈં વિચારો,
અહીં રૂના ઢગમાં પડ્યો છે તિખારો;
પરિસ્થિતિ કાયમની આવી રહી છે,
ને બાકી ગઝલ એક ગાવી રહી છે;
ન દીઠો કદી કોઈએ આ નઝારો !
* * *
આપણી વચ્ચેની દૂરી ક્યાં ગઈ ?
જાળવેલી એ સબૂરી ક્યાં ગઈ ?
એમ લાગ્યું રણઝણે છે કોઈ સાજ,
સાંભળ્યો મેં દૂરથી તારો અવાજ;
બંદગીનો જીહજૂરી ક્યાં ગઈ ?
* * *
અલગ કંપ લાગ્યો મને આ ધરામાં,
તમે પગ મૂક્યો જ્યારથી ઉંબરામાં;
જગતને અમે જાગતું જોઈ લીધું,
કદી છાને ખૂણે જઈ રોઈ લીધું,
રહ્યું ના અજાણ્યું કોઈ જાતરામાં !
-હર્ષદ ત્રિવેદી

ચિત્તથી જે બધું પરહરે,નામ એનું જ માણસ ખરે.
નામ તારું લઈ ઊમટ્યાં,પૂર ના એ હવે ઓસરે.
હાથ મૂક્યો છે એ હાથમાં,જે ભવોભવના ભરણાં ભરે.
કાનજીપો હશે ત્યાં નર્યો,મન મીરાંબાઈનું જે હરે.
હોય ના જો અપેક્ષા કશી,ખોટથી જીવ શાને ડરે?
-સાહિલ

Yoon Na Mil Mujh SaY khafa ho Jaise

Sath Chal Mooj-e-saba ho Jaise

log Yoon dekh ke Hans Dete Hain

Tu Mujhe Bhool Gaya Ho Jaise

ishq ko shirk ki Had Tak Na Barha

Yoon Na Mil Humse khuda Ho Jaise

Maut Bhi Ayi To iss Naz k Sath

Mujh Pe Ehsaan kiya Ho Jaise Aise

Anjaan Bane Bethe Ho

Tum ko kuch pata Bhi Na Ho jaise

HichkiYan Raat Ko Ati Hi Rahien

Tu Ne Phir Yaad kiya Ho jaise

Zindagi Beet Rahi Hai Yoon Hi

ik Be-jurm Saza Ho Jaise!!!!!!

એ જ છે મારી દશા ને એ જ મારો હાલ છે,
આજ જેવી આજ પણ લાગે છે કે ગઈકાલ છે.
હું મને પોતાને પણ મોઢું ન દેખાડી શકું
આરસી જોતો નથી શું જોવા જેવા હાલ છે.
તારી માફક થઈ ગયા વરસો મને રસ્તા ઉપર
જો નજુમી જો હવે આગામી કેવી સાલ છે.
મારું મયખાનું ભલું જ્યારે ચાહું નીકળી શકું
શેખજી કાબામાં તો ચારે બાજુ દિવાલ છે.
જાણે એમાં એનો કોઈ હાથ કે હિસ્સો નથી
એ મને પૂછે છે કે આ કેવો તારો હાલ છે??
આવી સમતુલા મહોબ્બતના વિના બીજે નથી

એને એવું દુઃખ રહે છે જેને જેવું વ્હાલ છે.
કોઈની ટીકા કે હમદર્દી ન કર સમજ્યા વિના
શું ખબર કઈ દિશામાં કોનો કેવો હાલ છે.
'આજ' થઈને જ્યારે સામે આવશે એમ જ જશે
એમ તો મેં પણ ઘણી નક્કી કરેલી કાલ છે.
આ શિખામણમાં બધું આવી ગયું સાંભળ જરા
જો સમય કરતાંયે મોંઘી આ દિલની ચાલ છે.
એક તૌબા એક તમાચાની જરૂરત છે 'મરીઝ'
હાથ ઉપાડો કે બહુ નજદીક ખુદના ગાલ છે...
-મરીઝ...

ભલે ને પ્રેમનું બંધન સદા છે,
નીકળવું હોય તો રસ્તા ઘણા છે.
ખુશી જેના મિલનમાં ખાસ નહોતી,
ગયા,તો મારા દિલમાં વેદના છે.
નહિંતર સાંભળી હસવા ન લાગું,
કદાચિત મારી આ જૂની કથા છે.
હજી કાચી હશે સમજણ અમારી,
હજી અમને અનુભવ થઈ રહ્યા છે.
હતી પ્રેમાળ તારી બેવફાઈ,
તને ખટકી રહી મારી વફા છે.
'મરીઝ'આ હાલ !!કે લે બોધ દુનિયા!!
હવે કહેજો,અમારો પણ ખુદા છે.
-મરીઝ...

મને શ્રધ્ધા ભલે ને હોય કે ઈશ્વર બધાનો છે,
દુઆ એવી કરું છું જાણે મારો એકલાનો છે.
હવે કોઈ સૂચન આપો કે ક્યાં નીકળી જવું મારે,
કે એ પોતે જ છે દુઃખમાં જે મારા મહેરબાનો છે.
સમયની લાજ રાખી ને ઘડિભર તો તમે આવો,
કે પળભરના ભરોસા પર અહીં આખો જમાનો છે.
કોઈ આ ભેદ ના કહેજો,ખુદા ખાતર સમંદરને,
ખુદા કરતાં વધુ વિશ્વાસ મુજને નાખુદાનો છે.
હવે એવી દુઆ છે કે કોઈ જોવા નહીં આવે,
હવે જોવા સમો નકશો અમારી દુર્દશાનો છે.
મરણ સુધરી ગયું મારું 'મરીઝ'આ એના શબ્દોથી,
કે એના બંધ આ હોઠોમાં, 'મારી દાસ્તાનો' છે.....
-મરીઝ...

દિલથી વધુ પ્રણયમાં દિલાસો દિમાગ છે,
તારી જુદાઈને એ કહે છે વિરણ છે.
સૂની જગાને જોઈને બેહલાવું છું મને,
સમજું છું કે તને અહીં મળવાનો રાગ છે.
હુ દઈ રહ્યો છું તાલ કે કંઈ એને લય મળે,
બાકી બહુ બેસૂરો જમાનાનો રાગ છે.
એના મિલન હજાર,મુલાકાત બેશુમાર,
તોયે હજી હ્રદયમાં જુદાઈની આગ છે.
એને હવે નિરાશા કહું કે સમજ કહું,
જો એ મને મળી નથી શકતા તો ત્યાગ છે.
એકાદ ખૂણે તો મને રહેવા દે ચેનથી,
ઓ જિંદગાની તારા હજારો વિભાગ છે.
મારી વિરહની રાતે જરા બોલ ઓ ગગન!!
એક પ્રશ્ન છે આ કોના સિતારા સજાગ છે.?
જાહેર એ થાય છે તો નજીવા પ્રસંગ પર,
બાકી બધી જ વાતે મહોબ્બત અતગ છે.
કોઈ સહાનુભૂતિને લાયક નથી 'મરીઝ'
એને હવા ન દો એ બુઝાતો ચિરાગ છે...
-મરીઝ...

બેવફાની દોસ્તદારી હાય હાય,
હું જ છું મારો શિકારી હાય હાય.
તે વચન લેતાં ખુશાલી ,વાહ વાહ.!
તે પછીની ઈન્તિજારી હાય હાય.
હાય લાચારી કે મારી જિંદગી,
પારકા લોકે ગુજારી હાય હાય.
મન ગયું,મિત્રો ગયા,મહેફિલ ગઈ,
ક્યાં હતી દ્રષ્ટિ અમારી હાય હાય.
સહી લીધા જે દુઃખ હતા કારણ સહિત,
એક અમસ્તી બેકરારી હાય હાય.
સ્પષ્ટ હતાએના ઈશારા તો 'મરીઝ'
મેં બહુ વાતો વિચારી હાય હાય.....
-મરીઝ......

તુજ બેવફાઈમાં છે વ્યથા કોણ માનશે.!
જે જોઈ છે મેં તારી દશા કોણ માનશે.?
મારા ગુનાહો જોઈ, મને બેશરમ ન માન,
સાથે જ ભોગવું છું સજા કોણ માનશે..?
દિલ મારું,પ્રેમ મારો અને એમની શરત!!
મેં ખુદ કહી છે કેટલી 'ના'કોણ માનશે.?
વરસો થયાં હું જેમની મહેફિલથી દૂર છું,
ત્યાં પણ હજી છે મારી જગા કોણ માનશે.?
છે ખુશનસીબ વ્યક્ત કરે જે ઉદારતા,
દિલમાં રહી ગઈ તે દયા કોણ માનશે.?
જે વાત પર બધાએ શિખામણ દીધી 'મરીઝ'
સંમત હતો હું એમાં ભલા કોણ માનશે.?
-મરીઝ.....

જાહેરમાં એ દમામ કે પાસ આવવા ન દે,
અંદરથી એ સંભાળ કે છેટે જવા ન દે.
છોડ એવા શ્વાસને કે કશો એમાં દમ નથી,
જે મોતનો પસીનો સૂકવવા હવા ન દે.
મનદુઃખ થશે જરામાં કે ઊર્મિપ્રધાન છું,
તારી બધીય વાત મને જાણવા ન દે.
તુજ દર્દ જોઈએ છે મગર આટલું નહિ,
થોડી કચાશ કર, મને પૂરી દવા ન દે.
એના ઈશારા રમ્ય છે પણ એને શું કરું.?
રસ્તાની જે સમજ દે, અને ચાલવા ન દે.
એવા કોઈ દિલેરની સંગત દે ઓ ખુદા,
સંજોગોને જે મારું મુકદર થવા ન દે.
એ અડધી મૌત કષ્ટ બની ગઈ છે પ્રાણ પર,
જે ઊંઘ પણ ન આપે અને જાગવા ન દે.
આનંદ કેટલો છે બધી જૂની યાદમાં,
કિંતુ સમય જો એમાં ખ્યાલો થવા ન દે.
કેવો ખુદા મળ્યો છે ભલા શું કહું'મરીઝ'
પોતે ન દે, બીજાની કને માંગવા ન દે.....
-મરીઝ.....

આ જગતમાં પ્રેમીઓ એવા પણ આવી જાય છે,
જે વચન દેતા નથી તોય નિભાવી જાય છે.
બહારના જીવનના છે, એ મારા જીવનના નથી,
તે પ્રસંગો કે જે મારું દિલ દુઃખાવી જાય છે.
મારી કિસ્મત છે જુદી,તારું મુકદર છે અલગ,
કોઈ વખત એક જગા પર કેમ આવી જાય છે.
છું બહુ જુનો શરાબી જામથી ખેલું છુ હું,
હો નવા પીનાર તેઓ ગટગટાવી જાય છે.
ઓ શિખામણ આપનારા!! તારો આભારી છું હું,
મારા આ રડમસ જીવનમાં તું હસાવી જાય છે.
મારી નિષ્ફળતા ભલી, એમાં કોઈ ખામી નથી,
ઓ સફળતા!!કોણ અહીં સંપૂર્ણ ફાવી જાય છે.
લાવો મારી પાસે હું અમૃતથી મારું એમને,
ઝેર જેવી ચીજ પણ જેઓ પચાવી જાય છે.
મારું આ બેહોશ જીવન પૂર્ણ તો થાએ 'મરીઝ'
હું નથી હોતો તો એ વિતાવી જાય છે....
-મરીઝ.....

લેવા ગયો જો પ્રેમ તો વહેવાર પણ ગયો,
દર્શનની ઝંખના હતી, અણસાર પણ ગયો.
એની બહુ નજીક જવાની સજા છે એ,
મળતો હતો જે દૂરથી,સહકાર પણ ગયો.
રહેતો હતો કદી કદી ઝુલ્ફોની છાંયમાં,
મારા નસીબમાંથી એ અંધકાર પણ ગયો.
સંગતમાં જેની સ્વર્ગનો આભાસ હો ખુદા,
દોજખમાં કોઈ એવો ગુનેગાર પણ ગયો.??
એક ખુશનસીબ પ્રેમીને મારી સલામ હો,
જેનો સમયની સાથ હૃદયભાર પણ ગયો.??
એ પણ છે સત્ય એની ઉપર હક હવે નથી,
એવુંય કંઈ નથી કે અધિકાર પણ ગયો.
સાકી છે સ્તબ્ધ જોઈ નશાની અગાઢ ઊંઘ,
પીનારા સાથે કામથી પાનાર પણ ગયો.
કેવી મજાની પ્રેમની દીવાનગી હશે.!!
કે જયાં 'મરીઝ' જેવો સમજદાર પણ ગયો.....

એમ તારી ઉપર મરે કોઈ,
ખુદ તને પણ અમર કરે કોઈ.
જે છે દાતાર ઓળખતા નથી,
હાથ ક્યાં ક્યાં જઈ ધરે કોઈ.
તારી સામે જ નાઝ હો ઓ ખુદા,
તારી સામે જ કરગરે કોઈ.
ચારે બાજુ બધું જ સરખું છે,
કઈ દિશામાં કદમ ભરે કોઈ.
થાક એનો કદી ઉતરતો નથી,
જ્યારે બેસી રહે ઘરે કોઈ.
એક ખૂણો નિરાંતનો બસ છે,
આખી દુનિયા શું કરે કોઈ.
પ્રાણ એક જ છે કંઈક છે હક્ક્દાર,
કોની ઉપર કહો મરે કોઈ.
રૂપના બે પ્રકાર જોયા છે,
ચાહ રે કોઈ, વાહ રે કોઈ.
એ જ હિંમતનું કામ છે ઓ 'મરીઝ'
ખુદના ચારિત્રથી ડરે કોઈ..!
-મરીઝ....

Kabhi Yaad Aao To Is Tarhaa
Ke Dil-o-Nazar Me Samaa Sako..
Kabhi Hadd Se Jab Ye Junoon Barhe,
To Hawaas Ban Ke Bikhar Sako
Kabhi Khul Sako Shab-e-Visaal Me,
Kabhi Khoon-e-Dil Me Sanwar Sako
Sar-e-Rah Guzar Jo Milo Kabhi,
Na Thaher Sako Na Guzar Sako
Mera Dard Phir Se GAZAL Bane,
Kabhi Gungunaao To Is Tarhaa
Mere Zakhm Phir Se Gulaab Ho,
Kabhi Muskuraao To Is Tarhaa
Meri Dharkane Bhi Laraz Uthay,
Kabhi Chott Khaao To Iss Tarhaa
Jo Nahi To Baray Shaoq Se,
Sabhi Raabtay Sabhi Zaabtay...
Kabhi Dhoop Chanv Me Chhor Do,
Na Shikast-e-Dil Ko Sitam Kaho..
Na Suno Kisi Ka, Azaab-e-Jaan,
Na Kisi Se Dil Ki Khalish Kaho..
Yun Hi Khush Raho, Yun Hi Khush Phiro...
Na Ujar Sake Na Sanwar Sake,
Na Simat Sake, Na Bikhar Sake,
Bhool Jaao To, Is Tarhaa
Kisi Taor, Jaan Se Guzar Sake,
KABHI YAAD AAO TO ISS TRHAAA...!!

Before we met,I knew
There was something about you.
Our hearts connected the very same day,
Like Love has found its way.
I didn“t know it then,but I do know now,
That we“ve always been connected somehow.
Like two souls lost in the middle of the night,
have finally found the path to make their hearts right.
And though we maybe far away,
The Love we found is here to stay.
Spiritually my heart always knew,
I would find Love in my life,once that I found you.

paa-ba-gil sab hain rihaai ki kare tadabir kaun
dast-basta shahar mein khole meri zanjir kaun
mera sar haazir hai lekin meraa munsif dekh le
kar rahaa hai mere fard-e-jurm ko tahariir kaun
meri chaadar to chhini thi shaam ki tanhai ne
beridai ko merii phir de gayaa tashahir kaun
niind jab Khvaabon se pyaari ho to aise ahad mein
Khvaab dekhe kaun aur Khvaabon ko de taabir kaun
ret abhi pichhale makaanon kina vaapas aai thi
phir lab-e-saahil gharaundaa kar gayaa taamir kaun

saare rishte hijraton mein saath dete hain to phir
shahar se jaate hue hotaa hai daaman_giir kaun
dushmanoo ke saath mere dost bhii aazaad hain
dekhanaa hai kheinchataa hai mujh pe pahalaa tiir kaun

Aik Rah Per Sari Umer Chaley
Ek Dojey Ko Na Samjh Sakey
Jeevan Ka Safer Anjaan Safer
Bay_Khahish Bay_Araam Safer
Jevan K Kissi Bhi Dukh Sukh Main
Woh Meray Saath Shareek Nahin
Hum Dono Main Ek Rishta Hai
Per Jazboon Ki Tehreek Nahin
Jari Hai, Mager Anjaan Safer
Main Sochti Hoon Aik Din Yunhi
Woh Mujh Sey Juda Ho Jayega
Ya Pehlay Main Mar Jaon Gi
Ya Shaid Woh Mar Jayega
Phir Loug Kahin Gay Inka
Yeh Rishta Kitna Sacha Tha
Per Kiss Ko Khaber, Sara Jeevan
Main Tanha Thi...
Woh Tanha Tha..........

dost ban kar bhinahin saath nibhaanevaalaa
vahii andaaz hai zaalim kaa zamaanevaalaa
ab ise log samajhate hain giraftaar meraa
saKht nadiim hai mujhe daam mein laanevaalaa
kyaa kahain kitane maraasim the hamaare is se
vo jo ik shaKhs hai muu pher ke jaanevaalaa
tere hote hue aa jaati thi saari duniyaa
aaj tanhaa huun to koi nahin aanevaalaa
muntazir kis kaa huun TuuTii howi dahaliiz pe main
kaun aayegaa yahaan kaun hai aanevaalaa
main ne dekhaa hai bahaaron mein chaman ko jalate
hai koi Khvaab ki taabiir bataanevaalaa
kyaa Khabar thi jo meri jaan mein ghulaa hai itanaa
hai vahi mujh ko sar-e-daar bhii laane vaalaa
tum taqalluf ko bhi iKhalaas samajhate ho 'Faraz'
dost hotaa nahin har haath milaanevaalaa

The Duck
Faded brown kimono flapping
in the newly chilled wind,
the bent and dry-skinned woman
creeps beside the pond.
She is wandering
in a windowpane of thought.
Stooping where minuscule waves
meet the too-large shore,
her oversized wedding ring
slips carelessly to the ground.
It will be retrieved by someone with elastic skin
and silken threads.
Crumbling bread in her hand,
she throws it on the water's metallic surface
and watches as a swan and duck indulge in battle
for its life giving rights.
Her chapped lips curve into a secret smile
as the duck squawks its victorious cry.
Jane Fischer
Description: A poems describing a woman's life where she is looking forward to coming changes in her
life in shape of losing her committment ring.
A nice portrayal of her life.she has portrayed her life as constant
battle and she knows she will
win over the events that will come soon.Good work.

Simple Pleasures
On your knee, in the lamplight,
dipping buttered toast in your coffee,
I hear the hush of the silent house.
The other children gone off to school,
you and I sit together
alone in the dim morning light,
full of love and trust,
chattering to one another about
simple times with unfurrowed brows.
We were so close then.
I hold that memory in my mind
like an old black and white photograph
one would carry in a wallet, worn soft
from years of riding in a back pocket,
a photo
showing the ones you love,
the most beautiful mother,
the best loved and dearest held,
the treasured one--
to be shown far from home.
Mollie Hoerres

The sea
prints itself
on the conch,
its white spiral
pod casting seeds
like a net
on the sand when the water
breaks good newsof arrival.
The father finds the conch
alive on the sandbar
and shows it
to his daughter,black foot, shell varnish.
Later how it will empty
its sound into the child's ear
whirring like the sea in a dream,
coming past the sand to sweep
its living life,
good news, good news.
Miriam Callaghan

Ban jaaoo'n ager tum si tumhai'n kaisa lagay ga...
Her pal mai'n rahoo'n tum say khafa kaisa lagay ga...
Parrhtay ho mujhay tum jo namaazo'n ki tarah say...
Ho jaaoo'n ager tum say qaza kaisa lagay ga...
Tum pyaar may khud ko kabhi mitaanay pay ho raazi...
Ban jaaey ager pyaar saza kaisa lagay ga....
Khud say bhi zyaada ho yaqee'n tum ko kisi per...
Woh shakhs hi day jaaey dagha kaisa lagay ga...
Tum aur kisi mehfil ka diya ban k jalo per...
Tanhaa'ee milay tum ko sila kaisa lagay ga...!

AB JO BICHREY HAIN TU AHSAAS HOWA HAI HUMKO
DARD KIA HOTA HAI,TENHAYE KESY KAHTEY HAIN
CHAARSU GOUNJTI RUSWAI KESY KAHTEY HAIN
AAB JO BICHREY HAIN TU AHSAAS HOWA HAI HUMKO
KOI LAAMHA HO TERI YAAD MAIN KHO JATEY HAIN
AAB TU KHOOD KO BHI MUYASSIR NAHI AA PAATEY
RAAT HO DIN HO TERY PIYAR MAIN HUM BAHTEY HAIN
DARD KIA HOTA HAI TENHAI KESY KAHTEY HAIN
AAB JO BICHREY HAIN TU AHSAAS HOWA HAI HUMKO
JO BHI GUM AAI USEY DIL PEY SAAHA KERTEY THEY
EK WO WAQT THA HUM MIL KEY RAHA KERTEY THEY
AB EKALEY HI ZAMANEY KEY SITAM SAHTEY HAIN
DARD KIA HOTA HAI TENHAI KESY KAHTEY HAIN
AAB JO BICHREY HAIN TU AHSAAS HOWA HAI HUMKO
HUM NEY KHOOD HI APEY RASTY MAIN BICHAYE KAANTEY
GHER MAIN PHOOL KI JAGA LAA KEY SAJAAI KAANTEY
ZAKHAM IS DIL MAI BAASAI HOWE KHOOD RAHTEY HAIN
DARD KIA HOTA HAI TENHAI KESY KAHTEY HAIN
AB JO BICHREY HAIN TU AHSAAS HOWA HAI HUMKO
YOUN TU DUNYA KI HAR EK CHEEZ HAASEE.N HOTI HAI
PIYAR SEY BARH KER MAGER KUCH BHI NAHI HOTI HAI
RASTA ROOK KEY HAR EK SEY YEHI KAHTEY HAIN
AAB JO BICHREY HAIN TU AHSAAS HOWA HAI HUMKO
DARD KIA HOTA HAI TENHAI KESY KAHTEY HAIN
CHAARSU GOUNJTI RUSWAI KESY KAHTEY HAIN
AB JO BICHREY HAIN TU...??!!

Suno aisa nahee'n kartay...
Jisay shaffaaf rakhna ho...
Usay maila nahee'n kartay...
Safar jis ka muqaddar ho...
Usay roka nahee'n kartay...
Jo mil kar khud say kho jaey...
Ussay ruswa nahee'n kartay...
Chalo tum raaz ho apna...
Tumhai'n afshaa nahee'n kartay...
Jo dhun ho kar guzarnay ki...
To phir saucha nahee'n kartay...
Tairi aankho'n ko parrhtay hain...
Tujhay daikha nahee'n kartay...
Seher say poochh lo mohsin...
K hum soya nahee'n kartay...!

Barra dushwaar hota hay..
Zraa sa faisla kerna...
K zindagi ki Kahaani ko...
Bayaan-e-bazabani ko...
Kahaa'n say yaad rakhna hay...

Kahaa'n say bhool jana hay...
Kisay kitna bataana hay...
Kis say kitna chhupaana hay...
Kahaa'n ha'ns ha'ns k rona hay...
Kahaa'n ro ro ka has'naa hay...
Kahaa'n awaaz daini hay...
Kahaa'n khaamosh rehna hay...
Kahaa'n rastaa badlna hay...
Kahaa'n say lout aana hay...
Barra dushwaar hota hay...
Zra sa fisala kerna....!!

zindagi ki raah mein jab bhi nikalti hai ghazal
har qadam pe ek naya pahlu badalti hai ghazal
aabgine bahr-e-dil se chunti hai alfaz ke
phir libaas-e-sher ke qalib mein dhalti hai ghazal
haadse taareekiyon mein runumaa hote hain jab
do qadam simte safar kuch aur chalti hai ghazal
shamma khud ha'ns ha'ns jalati hai agar parwano'n ko
raat bhar phir gham mein un ke kyon pighalti hai ghazal
maikash-e-kamzarf ke haathon mein sahba-e-sukhan
gar bahak jaae to mushkil se sa'nbhalti hai ghazal
khushnuma rangon ki sarim dekh lo ath'kheliyan
chedta hun titliyon ko par machalti hai ghazal

Us Ne Ek Baar Kaha Tha Mujh Se:
Tum Ye Kehtey Ho
Mujhey Fattah Kia Hai Tum Ne
Ger Mein Muftooha ILaaqa Hoon Tumhara
Tu Suno
Tum Bhi Muftooha ILaaqa Ho Mera
Fateh Tum Hi Nahi
Mein Bhi Hoon
Jab Kabhi Mujh Ko Samajhney Lago
Muftooha ILaaqa Apna
Yaad Rakhna
Mera Muftooha ILaaqa Ho Tum !
Us Ki Iss Baat Pe
Tab Se Ab Tak
Mein Apni Tareekh Tu Bhool Chuka Hoon Lekin !
Apna Geoghraphia
Ek Inch / Ek Mili Meter Tak
Mein Kisi Aur Ke Qabzey Mein Nahi De Sakta !
Mein Us Ki Baatoon Ko Faramoosh Nahi Kar Sakta !!
(To Be Selected From Aitbaar Sajid's Poetry Book "Mujhey Is Qadder Na Chaho" )

Meri Bhi Zeest Ka Chehra Nikhar Gaya Hota
Mera Bhi Kaash Muqadder Sanwar Gaya Hota
Mein Khaar Hoon To Terey Daman Se Lipta Hoon
Mein Phool Hota To Kab Ka Bikhar Gaya Hota
Jo Waqt Mujh Pe Guzarta Hai Subha Se Shaam Tak
Tujhey Sunata To Chehra Utar Gaya Hota !
Be Hissi Dekh Ker Mein Sochta Hoon Duniya Ki
Ke Kaash Mera Bhi Ahsaas Mar Gaya Hota !
Merey Salook Pe Khamoosh Reh Ke Tor Gaya
Woh Mujh Pe Koi To ILzaam Dhar Gaya Hota
Najaney Kitni Hi Aankhain Hain Muntazir Teri !
Kabhi To Lout Ker Ae Dost Ghar Gaya Hota

Sab Raastey Dushman Hoi Ashjaar Mukhalif
To Mera Howa Tu Hoi Yaar Mukhalif
Bunyad Rakhon Koi Tu Bunyad Hai Dushman
Dewaar Uthata Hoon Tu Dewaar Mukhalif
Hathoon Mein Utha Letey Auzaan Ke Pather
Suntey Hi Nahi Merey Ash-aar Mukhalif
Mein Ishq Ko Hamdard Samajh Betha Tha Yaroon
Lagtey Na They Is Behar Ke Aasar Mukhalif
Doon Jaan Tu Qurbani Samajhta Nahi Koi
Ger Thora Sambhalta Hoon Tu Ghar Baar Mukhalif
Is Shehar Ko Such Sunney Ki Adat Hi Nahi
Lagtey Hain Sab Ko Merey Afkaar Mukhalif
Sunntey They ke Bas Hotey Hain Aghyaar Mukhalif
Merey Tu Nikal Aai Hain Sab Yaar Mukhalif
Jo Baat Bhi Ho Dil Mein Chupata Nahi Farhat
Her Rooz Bana Leta Hoon Do Chaar Mukhalif
Mein Tu Kisi Qabil Hi Nahi Tum Ko Samajhta
Tum Merey Baney Phirtey Ho Bekar Mukhalif

Hum Loog Ghareebon Se Ulajhtey Nahi Farhat
Hum Loog Bana Letey Hain Sardar Mukhalif
(To Be Selected From Farhat Abbas Shah's Book "Ek Baar Kaho Tum Merey Ho" )

Farz karo tum kuch na pao,
apna aap luta kar bhi,
Farz karo koi mukar hi jaye,
sacchi qasam yuta kar bhi,
Or farz karo ye farz na ho,
sacchi aik haqeqat ho,
Tere ishq k har raste par,
jana aik qayamat ho,
Or suna hai ye qayamat,
khoon jigar ka peeti hai,
Tum to jana farz karo ge,
mujh par ye sab beti hai...........

Aise chup chaap hi mar jate hain
kuch log yahan
jism ki thandi si tareek sayaah Qabr k ander
na kisi saans ki awaaz
or na siski koi
na koi aah na jumbish
na hi aahat koi
aise chup chaap hi mar jaate hain
kuch log yahan
in ko dafnaane ki zahmat b uthaana nahi parti

Tujh Se To Koi Gila Nahi Hai
Qismat Mein Meri Sila Nahi Hai
Bichrey To Najaney Kia Ho
Jo Shaks Abhi Mila Nahi Hai
Jeeney Ki To Aarzo Kia Thi
Marney Ka Bhi Hosla Nahi Hai
Jo Zeest Ko Mouttbar Bana De
Aisa Koi Silsila Nahi Hai
Khushbo Ka Hissab Ho Chuka Hai
Aur Phool Abhi Khila Nahi hai
Ek Thais Pe Dil Ka Toot Jana
Chooney Mein To Abla Nahi Hai
Sarshaari-e-Rehbar Mein Dekha !
Peechey Mera Qafla Nahi Hai

Bichra to dard rooh ki gahraiyun main tha
Ho k juda bhi tu meri tanhaiyun main tha
Deewangee ko meri ishq mantay hain sab
Ruswa tu bhi saath meri ruswaiyun main tha
Ankhon say ansu'on k sath arman nikal gaye
Yeh kaisa dard aaj in shehnaiyun main tha
Tujh ko Pa k dil ko kabhi chain na mill saka
Kitna sakoon haye un judaiyun main tha
Fursat milay to dekh kabhi meri simt bhi
Aasra tha tujh pay, teri khudaiyun pay tha

Ban kay deewani aaj jo phirti hai darbadar
Hai yaad kya tujhe tere shaidaiyun main tha
Raton say main daron k neendon main aa na jaye
Subah bhi meri dhoop ki parchaiyun main tha
"Ruj" tu jis ka naam dill main basaye hai
Badnaam wo gali gali harjaiyun main tha

andheeri rahun k iss safar main
k jis ka unwaan zindagi hai
bohat se dushwaar marhale hain
ghamon k tareek silslay hain
dukhun se chalnii har ik khushi hai
bohat hi mushkil hai mere humdam
kuch aise rastun pe tanha chalna
mager jo mujh ko chala rehi hai
tumhaari YAADUN KI rooshni hai

Woh Aaye Saath Meray Jo ! Azm-e-Wafa Rakhti hu
Dil mai Armaa to ho, Per Aankho mai Haya Rakhti hu
Karay Aetbaar Mera, Maangay Nahi Qaul-o-Qarar
Naaz Uthnay Ki Ek Apni Ada Rakhti hu
Bujhti Shamaa Ki Chamak Ko woh Samjhay Subha-e-Jamal
Karay Duniya Roshan Dil mai Woh Diyaa Rakhti Hu
Bohat Baybaak Ho, Kah jayee Raaz-e-Dil Sub Hee
Magar Qatal-e-Raaz Mujhe ! Dil mai Chupa Rakhti Hu !
Is Jaga hai meri Hasti Ki Haqeeqat Itni
Mujh mai Abaad hai sub Mai Kahee Abaad nahi
Tujh ko Chaha Teri Dahleez pay Sajda na Kiyaa
Woh mera Ishq Tha Bas wohi Yaad Rakhti hu !

ker reha tha gham e jaan ka hisaab
ajj tum yaad be hisaab aaaye

gar mujhe bhula paaye to mujhe bhi samjhana
dill se naqash yaadun k kistarah nikalte hain

KITNA YAAD AATE HO POCHTE HO KIU MUJH SE
JITNAAA YAAD KARTE HO UTTNNE YAAD AATE HO

CHAMAK utthta hai sar e shaam teri yaad ka chaand
kabhi tareeek na dekhi shab e furqat main ne

kuch log khaayalon se chale jaain to sooain
beete howe din raat na YAAD AAain to sooain
chehre jo kabhi hum ko dikhaayi nahi dain ge
aa aa k tasawur main na tardpaain to sooain

ho gai dill ko teri Yaad se ik nisbat khas
abb to shayad hi mayasar kabhi tanhaayi ho
qabaaye jism k her taar se guzarte howe
kiran ka payaar mujhe aaftaab kar de ga
meri tarah koi hai jo zindagi aappni
tumhaari YAAD k naam intasab kar de ga
rooh ko tardpa rehi hai unki yaad
dard ban k chaah rehi hai unki yaad
ishq se ghabra rehi hai uki yaad
rukte rukte aarehi hai unki yaad

raat youn dil main teri khooi howi yaad aai
jaise wairaane main chupke se bahar aajaye
jaise sehraaon main hole se chale baad e naseem
jaise baimaar ko be wajah qaraaaar aajaaye
dill raheen e gham e jehan hai ajj
her nafas tashna fughaan hai aaj
sakht wairaan hai mehfil e hasti
aye gham e dost tuu kehan hai ajj

મયખાનુ શોધવામા નશો એટલો ચડ્યો,
પિધા વિના ઘરે હુ લથડાતો ગયો હતો
જલસો મારો જીવન ઘુવ મન્ત્ર છે,હુ જલસા થી જીવુ છુ,
જીવન નો આ જામ્ ભરેલો ઘુટડે ઘુટડે પીઉ છુ,
સાથી અને સન્ગાથી વચ્ચે રાજીપાથી રિજુ છુ,
જલસો મારો જીવન ઘુવ મન્ત્ર છે,હુ જલસા થી જીવુ છુ,
મરતા સુધી ના ભુલો એવું અહિ જીગર છે
ઝંખે નજર સદાય એવી મીઠી નજર છે
આંખો માંહિ વસો કે આવી વસો જીગર માં
એ પણ તમારુ ઘર છે આ પણ તમારુ ઘર છે
અલ્લાહ આ કોણ આવ્યુ છે કે
તારી જ્ગ્યા એ જીભ પર હવે એનુ નામ આવ્યુ છે.

દુઃખમાં રડી લેવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે,
હારેલી જીંદગી જીવવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
કીનારા પર વહાણ હંકારનારાઓ તમને શું ખબર,
તૂફાન માં કશ્તી ગુમાવવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
તમામ ઉમર જેને પામવાની તડપ હોય પરંતુ,
તેને મેળવીને ગુમાવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
બે હાથ વડે ઝીંદગી ઉલેચનારાઓ એટલું પણ જાણો કે,
છેલ્લા શ્વાસે હથેળી ખાલી જોવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
એક વાટ પકડી ને ચાલનારાઓ મંઝીલ જરુર પામે છે,
કીન્તુ માર્ગ માં ભટકી જવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
દુનીયા જીતનારા ઘણાં સીકંદરો ભૂલાઈ ગયાં 'મક્કુ',
એક-બે ના દીલ જીતી ચાલી જવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે..